Jo jo, tematika eshte ndikuese ne nje film (per mua te pakten) sa ç’eshte ndikues zhanri ne nje fiksion ose ne nje dokumentar. Pra nuk ka fare rendesi (si te thuash). Nje fiksion/dokumentar eshte i mire ose nuk eshte, pak rendesi tematika (zhanri, kush luan në të… etj etj).
ps: ah po, meqe ra fjala: duhet pranuar diçka: mendoj se kinemaja (fiksioni më ekzaktesisht) eshte krijuar per te rrefyer me se shumti realitetin prezent se sa te kaluaren (filmat historike). Dua te them: nese nga i njejti regjizor sheh dy filma te bere me po te njejtin talent (art, … etj,etj) dhe njeri ka tematike aktuale ndersa tjetri eshte film historik, jane te gjitha shancet qe i pari te te pelqeje shume me teper se i dyti. Ose thene ndryshe: jane te gjitha shancet qe i dyti te jete problematik (te stonojë).
Mendoj se para se gjithash, problemi vjen nga kostumet (nese do ta reduktonim në njerin prej elementeve te nje filmi historik). Kam pershtypjen se kostumet kane diçka prej teatri pra, qe nga momenti qe vishemi si ne vitet '60 apo si ne shekullin e XIX apo XV, kemi hyre ne sferen e teatralitetit. Ndofta kjo eshte arsyeja qe regjizorë si Godard, Ozu, Akerman, Antonioni, Cassavetes, Jacques Demy, Brian De Palma etj, nuk kane bere asnje film historik! (dhe te gjithe kane qene, para se gjithash, regjizore qe jane shquar per modernitetin qe kane sjelle ne artin e 7). Biles edhe Chaplin, te vetmin film historik qe beri ishte “The Gold Rush” ! (ngjarjet e te cilit zhvillohen ne fund te shek XIX) : te gjithe te tjeret ka patur teme aktuale.
Nga ana tjeter, jo rastesisht disa regjizore qe jane shquar per modernitetin e tyre, kur kane bere filma historike, kane perdorur nje qasje kinse teatrale (ne kostume apo ne aktrim), ose me sakte, te stilizuar (dhe jo realiste!). A thua se nuk besonin tek realizmi i kostumeve (ose muzikes, ose aktrimit etj etj). Psh po me vjen ne mendje Bressoni me Zhan Darken e tij, ose Rohmer (Perceval le Gallois) etj.
ose Pasolini tek Edipo Re :
besoj se eshte teatri ai qe mundeson te flasesh per historiken, te kaluare; kinemaja… jo shume.
Ah sigurisht, ka plot e plot perjashtime. Per shembull, filmat e John Ford (me i madhi regjizor amerikan i te gjitha kohrave, e sigurt) : 2/3 e filmave te tij kane qene western, dmth i zhvillonin ngjarjet e tyre kryesisht ne shek XIX por jane te nje elegance, bukurie, magjie qe te lene pa fjale.
Por mendoj se western e kane nje shpjegim: duke qene se vete kinemaja si art eshte rrugetim (kohe qe rrjedh) dhe duke qene se western jane me se shumti pikerisht rrugetim (kalerim!), kjo i afron në menyre gati intraseke (te themi) me kinemanë. Biles vete kinemaja (historia e saj) eshte western-iane: pasi e sollen vellezerit franceze Lumière në SHBA, dhe meqe s’kish vend ne East Cost (New York), kinemaja u transferua ne West Coast (Hollywoodiiii !!!). Pra vete kinematografia eshte western nê vetvete