Nqs ju do te ishit Kryeministri i vendit cfare idesh apo propozimi do te kishit per te nxitur dhe hapur vende vune per te rinjte cfare reformash do te merrenit per punesim dhe edukim rinor.Cfare reformash douhet te ndermerren qe te behet nje ndryshim i dukshem ne edukimin dhe punesimin e te rinjeve ne Shqiperi.
- mesimi i gjuhes angleze ( jo ne nivel disfunskional si sot, por qe realisht te arrijne te flasin rrjedhsem me nje hamerikun)
- Bursa 100% per te gjithe ata qe bejne it
Ne kete menyre per 5 vjet krijon tru qe mund te kape pune ne perendim, e lulezojne startupet
Marr shembull Iranin: i eshte cenuar vazhdimisht cybersecurity aq sa jane paralizuar institucione te tera shteterore. Ne pak vite filloi nje fushate intense trajnimi dhe tani jane leaders ne cyberdefence.
Pjeri do thoshte qe duhen zgjidhje mikro, jo makro te problemeve mikro.
Problemi qendron tek sistemi. Duhet riformuar sistemi! Mund te besh nje reforme shume te mire te arsimit e cila me pas deshton sepse ti del shume i talentuar nga bankat e shkolles po nuk ka treg pune. Nje reforme e vetme ne nje dikaster te vetem ne nje vend si shqiperia eshte e destinuar te deshtoje. Reforma ne arsim duhet patjeter te perkoje me modelin qe ne duam te kemi sot e te pakten 20 vjet. Kemi lene mbas dore shkollat profesionale ku sipas meje duhet te fokusohemi me shume. Nuk jam ne parim kunder dhe idese se numrit te mbyllur ne universitete. Problemi qendron se mungon me pas meritokracia, nuk do te hynin ata qe jane te zotet po ata qe kane nje fis te madh, miq ne peshe apo leke shume. Kjo per shkak se ne jemi thelle thelle nje shoqeri tribale. Ecim akoma me fise. Nje nga reformat qe do bere eshte heqja dore nga favoret. Ne nje vend si Shqiperia berja e favorit perkon direkt si ne nje sistem mafjoz me marrjen borxh. Un te bej nje nder qe neser ti tma lash ate nder. Ne situaten qe jemi sot nese nuk ndermerren disa reforma per te ndryshuar sistemin cdo reforme e vetme dobte deshtoje. Reforma ne arsim psh duhet te perkoje dhe me reformen ose me hapjen e fondeve per krijimin e nje klase sipermarresish. . Shteti tek ne eshte dorezuar te beje thjesht rolin e nje demokracie liberale pa asnje forme ndihme per klasat me ne nevoje pa nje program real per ndermarrjet si e sa e donosdishme psh eshte qe ne shqiperi te kemi bdermarrje vendi te medha… shqiperia po kthehet ne nje shtet libertin. Krijimi i vendeve te punes mund te kete nje input ne fazen ku jemi vetem nga faktori shtet. Faktori privat nuk ka asnje strategji dhe eshte nje faktor i droguar ku ne shumicen e rasteve kapitalet perdoren jo per te krijuar vende pune e kapital tjeter por thejsht per te pastruar te kaluaren e piset te pronarit te parase. Nje problem i madh eshte dhe veshtiresija per te marre hua nga bankat. Radte jane ekstreme. Mungesa e nje garancie te pakten per te marre nje hua per nje qutetar apo nje person qe don te hapi nje minibiznes eshte goxha problem. Shteti ne kete rast mind te nderhyje si nje garant. Te hapesh vende pune ne nje treg global ku kontrollori/shteti i ka lene dore te lire merkatos te beje si ti doje qejfi eshte nje problem. Mos mbrijtja e prodhikit vendas krijon probleme si mollet e korces qe derdhen rrugeve apo qumeshti i shqiperise se mesme qe po lan rruget ne keto dite protestash…argumenti eshte shume interesantbpor shume i gjate. Nese nuk ka nje vullnet te forte per te ndihmuar privatin qe te rritet e te hapi vende pune e shoh si goxha problem deri sa alternativa e vetme e vendit te punes mbetetbose shteti ose shteti…
pse duhet imagjinuar te ishim Kryeministri i vendit nese do interesoheshim per punesimin dhe edukimin e rinise
shume dakord, me duket e drejte sepse nje nga semundjet me gerryese shoqerore tani per tani. Dhe eshte rrenja qe rrit e zhvillon edhe korrupsionin.
por nuk c’rrenjoset me reforma administrative por shoqerore. A e ndermarrin dot te rinjte nje levizje kunder tribalizmit te kalbur, te rrenjosur ne mendjet e brezit paraardhes tyre si psh prinderit e me radhe,
A jane te zote te rinjte te gjejne perbashkesine mes tyre per meritokraci ndaj njeri tjetrit…
Po per t’i dale kunder korrupsioneve te vogla apo favoritizmit, nga me te rriturit dhe te ushqyer nga marrdheniet familjare…
Te rinjte jane pjesa me ne gjendje nga gjithe brezat, per te realizuar nje reforme shoqerore te tille kundra gjerave te vjetra sic thuhet ne citim
Kush? Cilet te rinj e keni fjalen shok?Ne se e keni fjalen per te rinjte mbi 18 vjec, shteti thjesht nuk duhet te bej asgje ! Edhe kjo paranoia me konvikte qe i ben shteti per studentet eshte nje idiotesi ! Konviktet jane te Universiteteve,te cilat jane autonome ! U takon atyre nepermjet tarifave qe mbledhin e grante te tjera qe ti regullojne e jo shtetit ! Ashtu si bazen matriale e te tjera ! Ne se nuk jane ne gjendje , ateher te falimentojne ! Ne boten kapitaliste falimentojne e mbyllen spitale shteterore e jo me universitete ! Kurse ne Shqiperi doli edhe FSHF e kerkonte ndihme nga shteti per te vazhduar kampionatin e futbollit (me parazit nuk behet)… prite ndonje dite njerzit do dalin ti kerkojne ndihme shteit per femijet qe u qajne brenda ne shtepi !! 18 vjec nuk them se duhet te cash malet por edhe muhabetet me shtet sikur… !! Nen18 vjec shteti duhet te bej shume! Te filloj duke detyruar c’do femije nga 7 deri ne 18 vjec te eci ne kembe per te shkuar ne shkolle nen distance 3km nga shpia ! Te ndaloj me ligj autobuza,furgona e makina private qe bejne shoqerimin e femijve ne shkolla ! Ne se duan ti shoqerojne ne kembe ! Te detyroj te gjithe nen 18 vjec te merret me aktivitet jashte-shkollor, sport, muzike,art e ca ti pjell mendja, vetem te leviz ! Kush refuzon te bej kete, te mos i jepen me falas librat shkollor (cikli i ulet) ose te paguajne priderit nje tarife nese nuk duan qe femijet e tyre te meren me aktivitete jashte shkollore (cikel i larte) ! ahh…dhe i hiqni ato sufllaqet …
Shyqyr qe nuk jemi thuaj
Mos beni lufte, beni seks!
(dmth luftoni ndryshe, perleshje trup me trup, gjuj me pistole me lengje seksi)
Po ndonje ide per te hapur vende pune per te rinjet ka ndonjeeri cfare mund te behet?
Vende pune ku? Ne cfare qyteti? Jo te giitha qyetetet shqiptare jae njesoj
Israeli , dhe vendet nordike kam me qindra startup, qe nisin aty, bejne fun raising ne usa, marrin miliina, e me pas ose kuotohen ne burse ( Spotify) ose i shesin ( waze)
Te besh nje gje te till, duhet te kesh shume te rinj, te papune e me deshire per te studiuar. Po i pate keto ( dhe shqiperia i ka) ke vetem nevoje pee politika te qarta, e qeveria te shkoje all in ne ate investim.
Per informaticienet, ne cdo cep te globit ka pune sa te duash, por cuditerisht rinia shkon per juridik
thone qe per informatike dhe programim duhet te jesh i mire ne matematike.
Nese do te arish tek top 1% , te krijosh algoritme te reja apo merresh me motore grafike 3d, perndryshe matematika e xhimnazit shqiptar, eshte me se e mjaftueshme
0.1. Mesimi i gjuhes shqipe.
Shqipja spin uje, meso anglishte dhe gjuhe programimi, dhe i ke dyert hapur
Kopjoni sistemin gjerman e arsimit prefesional .
pyetja eshte shume interesante
pune apo vune
nese une do te isha kryeminister, do te kisha vene ne zbatim idete qe ndodhen ne VQ apo do te ndiqja modelin perendimor, megjithse ketu eshte e njejta gje
une nuk kam shpikur noi gjo te re aty, thjesht kam shkruar eksperiencen qe vendet perendimore ndjekin.
do te shtoja qe do te nxisja investimet nepermjet obligacioneve te ndryshme, gje qe hap mijra vende pune.
Ne çkuptim e ke fjalen per edukim? Shprehu me konkretisht po pat mundesi.
Kam pare njerez te cilet nuk kane ndjekur nje formim klasik universitar ne informatike qe kane ecur me mire se ato qe e kane ndjekur. Programet klasike priviligjojne formimin e pergjithshem ( integrimi i matematikes ne kursus psh) kundrejt atij te specializuar: nje personi qe ka mbaruar tre vite universitet i duhen dy vite master per t’u specalizuar per te pase akses tek nje pune qe e ben edhe nje qe ka mbaruar nje kurs profesional pas shkolles se mesme. Keta te fundit adaptohen me mire besoj sepse ndjekin gjithnje formime te specializuara dhe te perditesuara ne funksion te ndryshimeve ne boten dixhitale.
Nuk them qe njera eshte me mire se tjetra sepse institucionet universitare kane nevoje te garantojne nivel te larte formimi, por ndoshta nuk eshte medoemos rruga me e pershtatshme per t’u formuar.