Llixhat e Peshkopise pjesa 1 tetor-nendor 2017
Prerja e dritave ishte nje ritual i pervitshem, si gjithmon ne naten e pare do vinim ne pune llambat solar. Dy te tilla, te karikuara nga rrezet diellore, benin drite mjaftueshem.
-Zonje, po nuk e vene re grupi juaj i kontrrollit qe shtepia nuk ka njeri, se nuk leviz sahati, nuk leviz numuratori pikerisht se s’ka njeri, dhe te mos i shkepusin dritat.
-Ata marrin urdher nga qendra kur shohin qe kalon 3-muajshi pa paguar.
-Po une gjithmon kam qene i rregullt me juve, sa here vij, i paguaj, por rradhen e pare kishte nje ngatarrese nga faturusja juaj qe kishte vene kilovat me teper dhe s’kisha pse ti paguaja kot,- mu kujtua momenti kur e kisha takuar faturusen ne rruge ne qershor te ketij viti dhe ajo me ish pergjigjur se nuk ishte faji i saj por i shefit qe i kish ndryshuar shume fatura. Ishte kohe zgjedhjesh dhe ju duheshin leke.
-Siç shof ne kompjuter zoteri, rasti juaj ka qene vertet me probleme…
-Por jo per fajin tim zonje.
-E di e di, por mos me nderprit te lutem, ee siç shoh ketu, llogaria juaj eshte sistemuar, ju do paguani 3 mij e 800 e 65 mije pike 89.
-Me falni se une jam model i vjeter, punoj me dizel, mos deshe te thuash rreth 39 mij leke te vjetra.
-Po zoteri,- pashe nenqeshjen e saj nderkoh qe llogarita me telefon se sa euro kushtonin, me dilnin 29 euro.
-Me i fjal rreth 30 euro, ee sa shenon sahati im ne kompjutrin tuaj zonje, - doja te dija sistemimin dhe saktesine e tyre.
-Sahati juaj shenon 1882 kw zoteri.
-Nje minute,- nxorra pusullen ku kisha shenuar kw sapo kisha hyre tek shkallet ku rrinin sahatet,- ee po tamam, kaq i gjeta kw para 1 ore, ku sa mbrrita, 1882 kw zonje, sakte.
-Per lidhjen e dritave, do vish neser, por ne mengjez, se si e shtune qe eshte, veshtire ti kapesh nga dreka ata.
-Okej zonje, veç pagesen a mund ta boj neser se s’kam leke, kam vetem euro.
-S’ka problem, edhe neser mund te vish.
Si gjithmon edhe me telefonat e njejta histori si rradhet e shkuara, tarifa me e madhe, aty tek 10 euroshi, te jepte gjith ato minuta falas me te ter operatoret e brendeshem, e minuta mjaftueshem me jashte, ndersa tarifa e vogel, aty tek 5 euroshi, te jepte shume me pak minuta gratis.
E nesermja, ishte dite e pare me ujtin. Per çudi uji vinte pa pompe, si ne Tirane. Si duket, tubat e rinj blu, kishin bere punen e tyre. Filluam me ballkonin, çimenton e korridorrin jashte, ishte nje ritual qe e benim me qejf çdo vit.
-Tani mund te heces zbath, nuk ka me rere e bizhdile.
-Tani o gru, do pregatitem te iki tek elektriku, te kap ata çunat para se te ikin,- dhe ashtu bera. Me qesen e dhuratave, u nisa drejt elektrikut. Nuk prita me shume se çerek ore, kur ata filluan te vinin nje nga nje.
-Oo belgjika, po ku je more, kur ke ardh,- thirri njeri nga ata.
-Dje, mbreme me sakte, erdha ju solla ato dorezat kundra korrentit, qe ju premtova rradhen e pare, dhe keto purot, me sakte helm per ata qe pijne cigare,- lashe mbi tavoline sendet, nderkoh qe ato u zhduken menjehere nga 3-4 duar.
-Eej ku eshte doreza tjeter, çuna kush e ka doren e djathte te kesaj.
-Me falni,- nderhyra une ne gjithe ate entuziazem te tyre,- kjo doreze eshte teke, bo vaki e kam harruar por rradhen tjeter do te sjell doren tjeter, dhe doreza te tjera meqe paskeni nevoje,- por ata nuk e kishin me mendjen tek mua, si duket ishin mesuar me ndihmat gjysma nga Europa, nuk iu bente shume pershtypje, ishin te zhytur tek ato qe sapo kishin mbrritur.
Per hallin e dritave te prera, iu drejtova nje gruaje aty po te asaj zyre. U largova, dhe per çudi, pa arritur une ne studio, dritat kishin ardhur. Ndeza televizorin dhe po shijoja programet e mengjezit. Po te njejtat halle si rradhen e pare, shfaqeshin ne tv. Si duket, ose pushteti qendror e ai lokal nuk punonin si duhet, ose problemet ishin aq te shumta, sa veshtire te rregulloheshin shpejt.
Kishim vendosur qe kete vit te shkonim ne llixha, ne banjat termale, ose ne Elbasan ose ne Peshkopi. Nuk kishim qene asnjehere ne keto banja, kurioziteti dhe artrioza e gruas, na shtyne ta provonim nje here. Pregatitem nje valixhe, nje trajste dhe çanten e shpines, ku nuk harrova te fus dhe ca VQ.
-Po fernetin ç’e do, pse s’ka atje fernet.
-Ka moj gru, po ky i Akua-Likuorit me pelqen,- “raki po blej nga fshataret atje”, mendova. Mikrobuzi per Peshkopi nisej ne 7 e çerek, sipas tabeles tek xhami. Hypem e zume vend, por s’qe e thene, shoferi filloj te ankohej se vendet e para ishin te zena nga klientet qe i kishin telefonuar me perpara, biles kish rrezik te zbrisnim poshte.
-Po une jam per llixha shofer,- foli nje grua rreth te 40-tave,- kam ardhur nga Greqia dhe nuk kam si te zbres.
-Ne rregull zonje, po shtyhuni me tutje, tek stolat mbrapa,- foli shoferi me nje theks dibran.
-Po dhe une jam per llixha,- foli nje plake pensioniste.
-Me vjen keq nene por duhet te zbrezesh sa t’ shohim gjendjen, po ju zoteri.
-Une jam per llixha, per here te pare,- fola menjehere,- nese eshte e mundur te me orientosh se ku duhet te zbrez atje.
-Me vjen keq po duhet te uleni poshte se pres kliente qe me kane telefonuar.
-Ju jeni shoferi,- pashe ate qe me pohoi me koke,- se para gjysem ore ketu ishte nje tjeter, qe me orientoi, ta kisha ditur se ketu ishte puna me miqesi, kisha marre autobuzin e Elbasanit, ç’eshte kjo pune keshtu, ata flejne gjume akoma e ne kemi nga 1 ore ketu, kush do te udhetoje te vije ketu,- pashe oren qe shenonte 7 e 5.
Pas nje diskutimi te shoferit me pasagjeret dhe telefonatave qe ai merrte, u nisem. Ora shenonte thuajse 7 e gjysem. Pasagjerja nga Greqia, Kseni, filloi te tallej me dialektin dibran, dialekt qe mua mu duk i lezeçem. Seç kishin nje zgjatje te zanoreve.
-Po juve keni zene hotel atje ne llixha- na u drejtua neve ajo.
-Jo-jo, por nuk besoj se nuk do gjejm noi vend,- pashe qe ajo s’po e kuptonte shqipen time dhe shtova menjehere,- besoj se do kete vende.
-Une per vete e kam pronotuar qysh nga Greqia, hotel Tetova, 11 euro dita me ngrenie, te gjitha te paguara, po te doni mund te vini aty, se dhe une per here te pare e kam.
-11 euro nuk eshte keq, por do shohim, se puna eshte te zeme nje vend qe eshte afer llixhave, se kam ndigjuar se sa me afer aq mire per shendetin, e sa me larg llixhave, ekziston mundesia te ftofesh.
-Ku rrini juve, ne Itali.
-Joo, - nderhyri gruaja, - ne Tirane, po ketu kemi nje gazoniere te tonen.
-Ju ku punoni, - mu drejtua mua ajo.
-Une punoj ne nje magazine.
-Ndersa une punoj ne nje restorant, gjith diten duart ne uje,- nxorri smartfonin ajo duke treguar foto nga restoranti dhe shptepia e vet ne Greqi,- ky eshte qeni jone, ju befte mami ju befte.
Doja te dremisja pak, por ajo s’pushonte qe s’pushonte. Veshtroja malet dhe rrugen. Diç afer Burrelit ndaluam per kafe dhe nevojat personale. Kseni u sul me vrap per ne banjo, ndersa une me gruan u futem ne lokal.
-Kjo me duket se ka autizem, por nuk e kupton, ulemi ketu gru, po shkoj te porosis kafete.
-Po lere se vijn vete ata,- u ul ajo.
-Jo-jo, se dua te shoh se ç’lloje pijesh kane,- u nisa drejt banakut. Me pelqente gjithmon te vezhgoja llojet e pijeve qe mbanin. Porosita tre kafe te gjata.
-A ha, tironso qenkeni ulur ketu,- pa doren time perpjet ajo,- po iki te porosis dhe une kafe.
-Jo-jo, s’ka nevoje se e kam porositur une, ulu.
-Po pse, une vij nga jashte, me takon mua t’ju qeras juve.
-Po nuk ka problem, ne jemi keq per miliona, pa per kafe,- buzeqesha une.
-Po per te ngrene a ka ketu.
-Ka , se ja shoferi paska marre nje pilaf me kos, po ti ha nje here ate çipsin qe bleve ne Durres tek autobuzat, apo do e hash ne hotel.
-Uu, sa mire qe me kujtove, me mire po pij vetem kafene.
Diç me tutje u duk Bulqiza, e vjetra dhe e reja. Dallonin nga njera tjetra si nata me diten. Thuhej se banoret e Bulqizes se vjeter, largoheshin çdo vit e me teper ne Bulqizen e re, per shkak te tokes qe rreshqiste apo rrezikut qe ekzistonte. Ne segmente te veçanta te rruges, dallohej edhe pjese te autostrades qe do lidhte Tiranen me Dibren. Mbarimi i kesaj autostrade, do shkurtonte kohen drejt Tiranes dhe plazheve shqiptare, jo vetem per banoret e Dibres se Vogel por edhe per banoret e Dibres se Madhe, ata pertej kufirit, dhe kjo do ishte nje gje shume e mire jo vetem nga ana komerciale por dhe nga ana shpirterore, afronte shqiptaret n’mes veti.
Per 5 ore ishim ne Peshkopi. Me te zbritur, Ksena morri ne telefon pronarin e hotelit, i cili erdhi me fugon dhe na morri. Deri ne Llixha nuk ishte as 5 minuta me makine. Hotel Tetova nuk ishte as 50 metra larg, na pelqeu pozicioni dhe çmimi.
-Ju dy veta, 11 e 11 eee bejne 22 euro,- na shpjegoi Myfiti, pronari i hotelit.
-Po pse nuk eshte 11 euro dhoma .
-Po per 1 person, por une paguaj per ju te dy llixhat 2 euro plus 2 euro ne dite, 4 euro per ju te dy, plus qe keni dhe ushqimin tre here ne dite te perfshire ne kete, ee ne kete…
-Ne kete pakete 22 euro per dy persona,- plotesova une.
-Po , tamam, sa dite do rrini.
-Ee,- pashe nga gruaja e cila s’po vendoste dot,- pooo, po rrijme nje jave, sheno 7 dite,- pashe Myfitin qe filloi te bente llogarite me stilo ne bllok.
-Ee 155 euro per te dy ose ee 20 mij leke per 7 dite e nete.
Ksena u gezua qe na caktuan ne te njejtin kat, dyert ballperballe, por dhe u pezmatua pakez qe kishim marre vetem 1 jave, nderkoh qe ajo kish marre dy jave. Sapo ishte miqesuar me N , nje grua e gjate bjonde nga Tirana, apo me sakte e ardhur ne Tirane nga Tropoja, keto vite te tranziscionit. Edhe ajo kish marre nje jave llixha. Te kater, po ate dite na caktuan te benim llixha. Duhej te merrnim vetem peshqirat, per te mbrojtur kokat kur te dilnim nga vaska. Na caktuan ne dhome me vaske dopio, meqe ishim çift. Dyert nga brenda shtyheshin dhe mbaheshin te mbyllura me karrige ose stol, dhe kjo per arsye se ne rast se ndodhte noi vdekje apo komplikacion, te kishin mundesi te hapnin apo shtynin deren. Hapem rubinetin e ujtit, nderkoh qe mbyllem ate te shkarkimit, siç na kishte mesuar infermeria e llixhes, dhe u xhveshem. Vaska filloi te mbushej, nderkoh qe avulli i nxehte dilte nga dritarja siper.
-O ho çfar uj i ngroht - u fut e para gruaja, nderkoh qe une po siguroja mire deren me stolin plastik.
-Oo çfar ujti i nxehte, nuk po e durokam dot mamuç, - pashe lulin qe ishte tkurrur.
-Shtrihu mire bebush.
-Sikur nuk ndihet dhe aq shume era e squfurit.
-Ee, edhe une kujtova se nuk do e duronim shume.
-Gru, po ve re se ky lloj ujti esht ndryshe nga ujti zakonshem, shife, mezi ngrihet koma, krejt ndryshe nga fenomeni qe ndodh ne det, ku durt e komet te ngrihen siper, me siguri pesha specifike e ketij lloj ujti eshte shume me e rende se ujrat e tjera.
-Leri filozofite, po laji mire allatet dhe bythen, se ne hotel s’kemi dush.
-E pe si tha ai doktori, me mire te mos besh dush, me qellim qe squfuri dhe ter mineralet, te mbeten ne trup, kjo ishte keshille tamam, do ta qeras.
-Morpo leri qerasjet, se ngele duke qeras dynjane, po shif shendetin, mbeshtete koken te te kapi edhe qafen, çfar ke qe rri si i ngrire.
-Me duket se vajti 10 minuta, a çohemi tani.
-Ku vajti 10 minuta, ne s’kemi as 5 minuta, oho çfar ujti i ngrote, neser do bej dhe balten mbi kurriz, Ksena tha se do e bente, shtrihu mire.
-Grua duhet respektuar orari, thane 10 minuta, 10 minuta do rrijme,- fillova te çohem dalngadale. Pasi u fshiva dhe u vesha, athere u çua dhe gruaja.
Per çudi sapo vajtem ne dhome, sikur ishim te lodhur dhe na merrej fryma. Ishte si tradite, qe mbas banjes, njeriu duhej te rrinte shtrire 1-2 ore. Te njejtat siptoma, ndjente çdo njeri qe bente banja termale per here te pare. Darka hahej ne ora 6 mbasdite ne mencen e hotelit, ku dukej sikur ishim ne spital.
-Une mbaj diete,- u shpreh N,- po keta me duket se e paskan dieten me te forte nga e imja.
-Atje tek rruga, ishte njoni qe piqte misra,- rrekelleva goten e ujit.
-Oh sa mire, do ikim te blejme ca misra, se kam kohe pa ngrene misra te pjekur,- u ngazellua Ksena. Misrat e pjekur, ishin thuajse kenaqesia e pas darkes per shume kliente te llixhave. dhe nuk kushtonin me shume se 0,30 eurocent copa. Ndersa per mua, ishte kenaqesi pirja e nje teke fernet apo raki, tek lokali i nje hoteli ngjitur me porten e llixhave. Ishte lokal me lulishte dhe i lire. Te gjitha pijet kushtonin 50 leke, ose 0,37 eurocent tekja. Po kaq kushtonte edhe rakia maqedonse.
Te nesermen, gruaja Ksena dhe N, vajten tek doktori i llixhave dhe morren fleten per te bere edhe balten, e cila ishte 500 leke seanca, ose 3,70 euro. Pagova tek zyra e llogarise 2000 leke per 4 seanca, 15 euro. Te balta e cila behej ne mengjez, punonin, dy burra e dy gra, ku dy dhoma ishin per pacientet meshkuj e dy dhomat e tjera per pacientet gra. Balta e ngrohte vihej mbi kurriz, e siper saj mushamaja plastike, ku pacienti duhej te rrinte te pakten 10 minuta, e me pas shkonte direkt e ne vaske, po aty. Balta ishte po ashtu plot minerale. Sillej me karroc dore nga nje puntor i vjeter dhe ngrohej nga punonjesi i llixhave. Llixhat kishin nje personel aty tek afro 20 veta.
-Doktor, urdhoni pini nje kafe, - ia bera me dore doktorit, i cili po kerkonte nje tavoline te lire ne veranden e lokalit.
-Oh faleminderit, - u ul ai, - ju jeni ai tiransi me ato tre grate.
-Fatkeqesisht , akoma nuk e kam ate lluks te kem dy-tre gra,- buzeqesha,- por ne rrijme bashke se kemi ardhur ne te njejten dite, jemi bere miq pacientesh, çfar do marresh nga mua.
-Nje uje, se kafe pij vetem nje ne dite.
-Po mirr nje raki a fernet a konjak.
-Jo-jo, tani jo.
-Qenke strikt ne rregullat e trupit doktor.
-Duhet, pa rregulla, trupi shkaterrohet, por njerzit nuk e kuptojne, disa vijne e futen ne banja psh e rrijne mbi çerek ore apo deri ne gjysem ore, nuk e kuptojne se çdo gje eshte me mase.
-Po pse ç’ndodh doktor nese une rrij mbi çerek ore.
-Po fillojne shqetesimet e zemres, veshtirsohet frymemarrja, ka patur raste qe njerzit kane vdekur ne banja kur e kane tepruar, prandaj ne iu rekomandojme njerzeve qe diten e pare te rrijne 9 minuta, e çdo dite rritet nga 1 minute deri sa te shkoje 15 minuta e 15 minuta mbetet deri ne fund te kures 14 ditore ose 10 ditore.
-Me nje fjale kjo kura ime 7 ditore nuk eshte e mjaftueshme.
-E mira do te ishte 10-ditore si fillim dhe rradhen tjeter e beje 14 ditore, aq sa eshte limiti i rekomandueshem.
-Pse 1 muaj nuk mund te rrij tjetri, sa me shume squfur e minerale te tjera te kete trupi, aq me mire, dhe kjo eshte mire edhe per ekonomine e Llixhave.
-Per ekonomine tone po, por per shendetin eshte diçka e tepert, dhe çfar eshte e tepert, eshte e demshme, se ka dhe ketu njerez te qytetit tone qe vijne çdo dite, se iu eshte bere si droge, nuk mund te rrijne pa banja dhe vijne gati nje, dy tre muaj.
-Ouu, po si paguajne 2500 leke te vjetra çdo dite, gati dy euro ne dite, per çerek ore banja termale, thuajse 60 euro ne muaj.
-Joo, se vetem keto dy muaj shtator-tetor, eshte 2500 leke te vjetra ne muaj, se muajt e tjere eshte 1000 leke ne muaj.
-Po se keto dy muaj eshte 1,90 euro, thuajse dy euro, ndersa muajt e tjere eshte 0,75 cent.
-Sepse keto dy muaj, shtator-tetor, qe bie vapa, neve kemi fluksin me te madh te pacienteve qe na vijne nga Kosova, Maqedonia, nga Europa si dhe nga vendi, dhe na duhet qe nepermjet rritjes se çmimit, te pengojme fluksin e qytetarve te Peshkopise, qytetit tone.
-Po ç’ne keto dy muaj, pse ne prill, maj, nuk keni fluks te madh, edhe keto muaj jane te fresketa, ideale per banja termale.
-Ka, por jo kaq shume sa ne shtator-tetor, per nje dite ne keto muaj, ne presim rreth 4000 paciente ne dite qe bejne banja.
-4 mij njerez ne dite, qe i thone per 30 dite, 120 mije paciente nga 2 euro afro, rreth 240 mij euro per 1 muj.
-Po, ama dy muaj jane keshtu, se psh ne dimer ketu s’ka pune, fillon nendor, dhjetor, janar, shkurt, thuajse edhe marsi, ketu eshte si shkretetire, nga fundi i marsit e fillimi i prillit, duken pacientet e pare.
-Per ty si doktor jane paciente,- buzeqesha,- se per hotelet ketu jane kliente, me i fjale juve ketu jeni tamam si aktiviteti ne plazh, ku 3-4 muaj punojne e muajt e tjere rrijne ne tako.
-Tamam, veç se ne ne vere nuk punojme shume, per shkak te vapes, uji i nxehte plus vapa, e njerzit nuk e durojne.
-Zoti apo mema natyre, mesa shoh, ju ka falur nje aset shum te vlefshem per shendetin e njeriut, dhe eshte gjyhna te mos shfrytezohet 365 dite te vitit, se i bie qe ai uj burimi te iki kot.
-Po ku te shfrytezohet kur ketu edhe pak pas ca ditesh, bie bore, behet akull.
-Po ndoshta me nje investim te vogel, ai uj qe iken kot, nepermjet tubave mund ti shkoje qytetit per ngrohje, qe njerzit te mos perdorin dru dhe energji per ngrohje.
-Eh, kush kujtohet per qytetin tone, ne na kane lene keshtu, - beri me dore ai drejt plehrave qe dukeshin nga tavolina jone.
qe Te hape te gjitha dyert 
po pse del keshtu tregimi, me pika, kur une e shkruaj me vize -