Ti sbesoj se kishe si qellim permanent, brisqe, begenisje a englendisje. Dakort e morem vesh se na kujtove ato qe paskeshim harruar, por te harruarat nuk jane te paditura.
Qe ketu ku do vemi? Cer esht jom tu te pyt, pertaci, padituri a pazotesi? Cfaredo qe te jete nuk na zgjith pune them. Cdo bejme per te ardhmen tone dhe te femijeve? Te ardhmen e afert e/a te larget.
Ti mo u merzit me mua qe pyes.
sdi ose ankoheni, president flori keni
Thuj shyqyr qi e kemi memorjen e shkurten 
Se pernryshe 
1 Like
E kam thene kushedi sa here, dhe e ritheksoj si gje me shume rendesi, qe proçesi i kujteses nuk eshte mekanik robotik siç rendom kujtohet. Kjo na dallon nga robotet, si çdo tjeter proces shpirteror, kujtesa eshte e interesuar, ne kujtojme dhe harrojme çfare desherojme te kujtojme dhe harrojme. Sigurisht tere kjo kryhet ne subkonshience, teorikisht dhe idealisht gjithçka e ndodhur eshte e rregjistruar, asgje nuk humbet, harresa eshte genjeshtare, llamburit ne drite genjeshtare ne raport dyfelor me kujtesen. Ne fakt harresa nuk llamburit, por obskurantit, kujtesa llamburit, duke krijuar keshtu qenien si loder drite-hije.
Fenomeni eshte me i gjere se politika shqiptare e mbas vitit 90-te (edhe gjeografia eshte me e gjere se ajo shqiptare, psh perfshin edhe Francen, meqe Blendi pyet), kjo ka fillu qe me disidencen e ngjallur ne kohe te Ramizit. Mbasi vdiq shok Enver natyrshem u ngjallen instikte disidente t’mdhoja se gogoli iku, dhe sot eshte “harruar” qe disidentet e atehershem shpresonin tek Ramizi “vallaj ky ka per ta kthy!”. Ishin po ata qe harruan e mbas do kohe filluan te thoshin per Ramizin “vallaj ky eshte me keq se Enveri!”. Pastaj harruan qe kishin brohorit si te marre Berishen ne stadjum e thane perseri te deziluzionuar qe “qeka me i keq se Enveri”. E keshtu me radhe me Nanon e me tej, e kush merrret me te deziluzionuarit e perjetshem qe gjithnje harrojne? Edhe ne kete rast modeli eshte pallimi, harrimtaret e perjetshem ankohen gjithnje si vajza te deziluzionuara qe i ka braktis dashnori, gjithnje harrojne, por asnjehere nuk harrojne te ngrejne kembet bige perpjete qe t’ua rrasi palluesi i radhes.
Keshtu xixe nese te pyesin: “po tani qe na sqarove, çfare te bejme?, çfare do te ndodhe? çfare pjate do hame mbas antipastes”. Pergjigja me e mire eshte: “Mbani gjithnje kembet lart per çdo eventualitet, do ta hani pa tjeter, e sigurte qe do ta hani, qef si n’karadak!”.
xixe po deshe material per shkrim me titull: “Metafizika e kujteses”, ka Niçja nje liber shum te mire, Bregsoni ka disa qe jane mrekulli fare, edhe Prusti si artist i moth ngambrapa qe shkon ngambrapa ne kohe, pastaj gjen edhe te tjere ronxhoboxho meqe mbas lager-it nazist eshte bere mode e detyruar demokratike muhabeti i permendores se kujteses.
Inkuizitor,[quote=“InkuizitoriMoth, post:14, topic:2306”]
proçesi i kujteses nuk eshte mekanik robotik siç rendom kujtohet. Kjo na dallon nga robotet, si çdo tjeter proces shpirteror, kujtesa eshte e interesuar, ne kujtojme dhe harrojme çfare desherojme te kujtojme dhe harrojme. Sigurisht tere kjo kryhet ne subkonshience, teorikisht dhe idealisht gjithçka e ndodhur eshte e rregjistruar, asgje nuk humbet, harresa eshte genjeshtare, llamburit ne drite genjeshtare ne raport dyfelor me kujtesen. Ne fakt harresa nuk llamburit, por obskurantit, kujtesa llamburit, duke krijuar keshtu qenien si loder drite-hije.
[/quote]
për mendjen time, kujtesa është jo vetëm e interesuar - sikundër thua - por edhe e manipulueshme . Zaten, pa shkuar larg, mjafton të lexosh të parin libër historie që të bie në dorë për t’u bindur.
Ndërkohë harresa - OK për raportin e ashtuquajtur dyfelor - nuk mendoj se është gënjeshtare apo obskurantiste (errësuese). Ajo është e domosdoshme - po aq sa edhe kujtesa, por më e vështirë për t’u manipuluar.
Ja përse, para ca kohësh, kam nxjerrë një shkrim të quajtur “Metafizike e harresës”. Bile ka dalë edhe tek PPU por ndërkohë - me ndryshimet e bëra - edhe arshiva është bërë çorap i shthurur.
xixe, ket shkrim tendin e kisha lexuar, e tani kujtohem se e paskam harruar 
tash kape ket tregimin e shkrimtarit t’moth, qe ka qene edhe felor i djathte, qelbesire sipas Stalkerit, Sarterit dhe Godardit:
Abeli dhe Kaini u takuan pas vdekjes së Abelit. Po ecnin nëpër shkretëtirë dhe njohën njëri-tjetrin nga larg, sepse të dytë ishin shumë shtatlartë. Vëllezerit u ulën perdhe, ndezën një zjarr dhe hëngrën. Rrinin në heshtje, ashtu sikurse njerëzit e lodhur kur mbaron dita. Në qiell rrinte pezull një yll, i cili akoma s´ishte pagëzuar me emër të vet. Nën shkëlqimin e flakëve, Kaini vërejti në ballin e Abelit vrragën e gurit dhe i ra kafshata, të cilën posa e kishte çuar te goja dhe e luti që t´ia falte krimin.
Abeli u përgjigj:
- Më ke vra ti apo unë të kam vra ty? Nuk po më kujtohet më; ja ku jemi bashkë si dikur.
- Tash e di se me të vërtetë ma ke falur- tha Kaini-, sepse të harrosh është të falësh. Unë do të përpiqem po ashtu ta harroj.
Abel u gjegj ngadalë:
-Ashtu është. Përderisa zgjatë brejtja e ndërgjegjës, zgjatë edhe faji.
J.L.Borges, Legjenda
::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::
Shif me kujdes se e kam quajtur harresen genjeshtare jo ne kuptimin e vleres se saj per jeten, por ne kuptimin se kujtesa eshte absolute, nuk ka harrese, te gjitha gjerat qe kemi bere jane te regjistruara ne nje video, e cila vihet ne levizje ne çastin e vdekjes, kur len kete bote genjeshtare, boten e hijeve siç e quante Platoni. Ky eshte Gjykimi i Pertejme, ta ben koshienca jote, nuk ka asnje Zot a Djall qe e ben kete, gjyqin ja ben vetes. Per kete ka deshmi nga persona qe kane pesuar vdekje klinike, gjithashtu edhe deshmi te spiritualisteve, megjithse keta tani nuk para i beson njeri.
Un nuk kam frike nga erresira, obskurantizmi mesjetar dhe fashiste trima! Ekziston edhe nje drite e zeze, nga e cila kishin frike iluministet frenge, por jo Inkuizicioni dhe fuksat 5-leksh.
Mitologjia e lashte iraniane, nga e cila morren hebrejte konceptin e te mires dhe te keqes (dhe prej tyre tere zona e feve te pasardhura) kur ishin te internuar nga toke e Izraelit, ndriçon e tera nga drite e erresires, drite e zeze. Me vone do te sjell ca shprehje ne lidhje me kete. Do rilexoj edhe “Metafiziken e Harreses”, e ndoshta mund te them ndonje gje.
Kisha nje pyetje te rrezikeshme, pyetje obskurantiste: pse blogun e ke te ndalur ne temen “Metafizika e Ferrit”?
Lidhur me pyetjen e fundit:
Po të vesh re, ai blog është shfaqur në tetor 2007 .Asokohe, unë kisha ndër duar tekstin e librit tim (ai që u botua në 2015) - po në atë kohë datojnë edhe ndërhyrjet e mia të para në PPU. Pra ai blog u konceptua si një vend ku mund të botoja lirshëm dhe ku mund të komunikoja me lexuesin, lidhur me ato shkrime që kisha në sirtat apo në mendje. Veçanërisht, një lloj vitrine lidhur me librin tim - prandaj edhe emri.
Por me kohë vura re se suporti Blogger që përdorja ishte jo elastik dhe botimi i shkrimeve të reja bëhej gjithnjë e më i komplikuar. Ose duhej të ndrroja formatin brenda llojit Blogger (dhe të humbja faqosjen e më parshme) ose të ndrroja suportin informatik (dhe të humbja gjithë shkrimet - bashkë me emrin (domain) që është i rregjistruar).
Paralelisht, dolën mjete të tjera komunikimi - Facebook etj. Pra, mes njërit dhe tjetrit, e lashë pas dore blogun… shkrimet e fundit datojnë në vitin 2013, me “Metafizikë e Ferrit”.
Përse pikërisht “Metafizikë e Ferrit”? pasi asokohe, kisha projektuar të shkruaja disa shkrime të atij formati.
Kështu, para tij ka dalë “Metafizikë Patriotike” - po aq i gjatë sa i fundit (rreth 20 faqe A4). Aktualisht, jam duke punuar mbi katër tema të tjera që mund të quhen: “Metafizikë e së Keqes”, “Metafizikë historiografike”, “Metafizikë republikane” dhe “Metafizikë e së Majtës”.
Në konfidencë, këto 6 shkrime (dhe disa të tjera rreth e qark- tashmë të shfaqura në media) do të përbëjnë lëndën e librit që jam negociuar me botuesin tim në Tiranë dhe që do të quhet “Metafizikë e Qenies”.
mos ki merak, une, ti, dhe Zeri i Popullit (ne kete rast, Peshku Pa Uje), tha.
Na rrofsh ô Mav(e)ri…
kësaj rradhe hapur, e thënë drejt në ballë,
sikur mos të kishim, si do të bënim vallë?
P.S: këto vargje të improvizuara kasten për ty duhen kënduar me ritmin e atij vargut popullor:
Bir Selman i nënës ç’të të qaj më parë…
Mos e humb fiqirin po deshe: edhe pse pa shumë shkollë, populli ka ditur të këndojë në dymbëdhjetë rroksh - aleksandrin!
wow!!!
nje gervishtje fare fare e vogel, dhe menjehere te doli fshatarlliku poshte cipes se gjoja “qytetarit” te kulturuar.
you can take the man out of the village, but you cannot take the village out of the man, tha. Dukesh qe vjen nga nje familje e “edukuar” dhe me “kulture”.
po shyqyr qe te kemi ty, se ky blog qe kam qe ne 2006 qe e vizitoj, ka vuajtur shume pa mendjen tende te “ndritur” deri sa fillove ti te kontribosh me “perlat” e tua “intelektuale”.
Sa per fiqirin, ti ate e ke te humbur, dhe nuk ka France qe te ta sjelle. dukesh qe je nje cope fshatari injorant.
a ja vlen me i dhon pêrgjigje ksoj far’ koqeje t’qytetarizume ?
Po sillem, po sillem dhe mo n’fund i thash vedit: varja lesht se jo se jo qurret…
Pyetja obskurantiste nuk kishte te bente me qysh e tek te blogut, por me: pse je ndal pikerisht tek Ferri? E di qe pergjigja do te vije: eshte rastesi, por a ka edhe nje “Metafizike e Rastit”? Dmth qe rasti nuk ndodh rastesist, sidomos ne mikrobote.
Nuk e di nese e ke pare kete tekst klasik si elozh i harreses. Ky ka hap lojen e pari, dhe ne pergjithsi mund te quhet i pari lojtar ngambrapa, dmth i pari lojtar qe ec me top(et) ngapara duke ec ngambrapa, lajmetar i fundit te historise, ose thene ndryshe i fundit te kujteses, ose i harreses, si ta kete qefi dialektik dyfelor:
https://fr.wikisource.org/wiki/De_l’utilité_et_de_l’inconvénient_des_études_historiques_pour_la_vie
Cfare desha me thene pak a shume e ka thene çifuti i konvertum:
La mémoire, comme nous avons essayé de le prouver, n’est pas une faculté de classer des souvenirs dans un tiroir ou de les inscrire dans un registre. Il n’y a pas de registre, pas de tiroir, il n’y a même pas ici, à proprement parler, une faculté, car une faculté s’exerce par intermittences, quand elle veut ou quand elle peut, tandis que l’amoncellement du passé sur le passé se poursuit sans trêve. En réalité, le passé se conserve de lui-même, automatiquement. Tout entier, sans doute, il nous suit à tout instant : ce que nous avons senti, pensé, voulu depuis notre première enfance est là, penché sur le présent qui va s’y joindre, pressant contre la porte de la conscience qui voudrait le laisser dehors. Le mécanisme cérébral est précisément fait pour en refouler la presque totalité dans l’inconscient, et pour n’introduire dans la conscience que ce qui est de nature à éclairer la situation présente, à aider l’action qui se prépare, à donner enfin un travail utile - Bergson, Matière et mémoire.
Mu me pelqe me teper stili, eshte i vetmi filozof qe lexoj pa me dhimb kaptina, stil formidabel, edhe kur flet marrina, nje proze poetike fantastike, gjynof qe une nuk e kam mbaru tere Mozhene.
Kesmet, mund te flasin prap per temen qe per mu ka shume interes, por nga nje pikpamje qe nuk para i intereson njeriu (ta kam fjalen njeriut ngambrapa, te hajdarbukurosheve me tonelata ne blog, dhe pertej), nga pikpamja providenciale dhe eskatologjike, e fundit te historise. Edhe ne kete rast gjithçka mund te reduktohet ne problem kujtese.
2 Likes
Qysh-e-teket e blogut ishin thjesht për të thënë atë që arrite ta imagjinosh vetë: që nuk ka lidhje shkakësore mes Ferrit dhe realitetit të përjetuar. Por sidoqoftë, bën vaki që ajo të jetë rastêsi “jo e rastit”…
Për muhabet, duhet vënë re se nê shqip, fjala “rast” dhe rastësi" janë të një rrenje - gjë që sugjeron një vijimësi organike (në frëngjisht është tendenca që kuptimet të shkëputen - “aléa” në vend të “cas” dhe “casualité” - nuk e di në italisht…)
Sa për Bergson, ke plotësisht të drejtë, një metafizik i madh - ndoshta më i madhi i kohêve të fundit. Por disi i harruar dhe i përçmuar pas gjithë atyre shthurësve të strukturave - Heidegger, Wittgenstein dhe Derrida. Imagjino që një filozof i tillë të marë çmimin Nobel të letërsisë - me gjithë ato rezerva dhe kritika që jemi deri edhe ne në gjendje dhe në pozitë për t’i bërë këtij çmimi “pervers”.
Ja vlen gjithmonë të lexohet me shumë vëmendje.
eshte pothuaj njesoj edhe ne italisht, sepse prejardhja eshte latine:
http://www.garzantilinguistica.it/ricerca/?q=alea
lidhe po deshe me shprehjen e famshme:
ndersa duke bere krahasim me shqipen me hape pune, sepse ky eshte nje rast i shkelqyeshem qe e verteta ndodhet ndonjehere brenda vete fjales (argument per ekzistencen e nje gjuhe para Renies se Kulles Babelit, dhe qe gjuhet e sotme mbajne copeza te nje mozaiku origjinal).
Shqipja njesoj si latinishtja, dhe gjuhet e prejardhura prej saj, mban brenda fjaleve me te njejte rrenje “rene” dhe “rast” ne shqip dhe “casus” dhe “cadere” kuptimin e Renies dhe Rastit. Kjo gje jo rastesisht po te konsiderosh qe problemi me problematik teologjik eshte interpretimi dyfelor:
1 - Renia zanafillore biblike dhe kuranore (rrefyer ne menyra te ndryshme ne te gjitha teogonite dhe mitologjite e mbare botes) ishte fatale, e predeterminuar.
2 - Renia ishte nje aksident (caso accaduto) i paparashikuar (i rastesishem).
Ketu ndahet shapi me sheqerin per çdo mendimtar ose i urte fetar.
Tani mund te besh lidhjen perse na duhet kujtesa?, e perse eshte e dobishme harresa per nje ndodhi primordiale?
Ndoshta ti nuk ke shume aferi me italishten, por pergjigjen e merr edhe nga nje lexim i kujdeseshme i etimologjise se fjales “caso”.
http://www.etimo.it/?term=caso
ka dhe me, por eshte i çik me e komplikuar, dhe un vete nuk e kam te qarte akoma.
1 Like
ah po kur ke pordhe edhe ti…ik fshij qurret tani.
O Maverick,
o tip i mjerë!
Po ta them për herë të fundit: mu hiq qafe nga ky shkrim imi dhe mos të tê shoh më të vish, kur nxjerr diçka, as për të bërë komente. As m’njef, as t’njof dhe s’du me t’njof - as edhe dielli s’na ka ngrof, as edhe delet s’i kemi rujt bashk!
Nuk kam as kohë dhe as ndonjë qejf të merrem me ty, besa edhe sikur të ndrrosh mendje apo sjellje - gjë që të cilën jam (thuaj) i sigurt që s’ke për ta bërë kurrë! Aq më tepër- dhe në rradhë të parë, kur fillon dhe merr nëpër gojë familjen apo farefisin tim!
Sa për prejardhjen time katunare as më bëhet vonë se e the apo s’e the! Sa për vlerën e shkrimeve t’mija as që më rruhet fare - vlejnë apo jo! Edhe noj tjetër e ka thon dhe s’jom prish me kurrkend. Por si fara jote rrall her’ kom pa!
Je si je qofsh me nder, mendo çere t’dush - as që m’hyn as m’del nga qesja. Rri aty ku je dhe merru me kë të duash, puna jote - me batutat apo me gervëlitjet që të karakterizojnë, Thjesht mos m’u çfaq përpara dhe ruaju prej meje!
Nuk është aspak kërcënim - thjesht paralajmërim. Dhe si i tillë mjafton boll! nuk do të ketë të dytë!
Në se ky tekst s’arrin të bindë, ktheju arshivit të PPU që besa po e frekuenton qysh prej 2006, pêr tê parë rastet e ngjashme me ata që kanë vazhdu me e krrujt me mu!
pa hajde njehere, te shikojme ca do besh.
po te pres.
Hiqmu sysh dhe basta!
S’ka asnjë zgjidhje tjetër dhe s’ka asnjë alternativë tjetër.