Po kërkoj fjalët që përdoren në shqip për të përshkruar veprimin e atij punonjësit të hekurudhës që bën ndryshimet e duhura të shinave para se të vijë treni në mënyrë që ky të kalojë andej nga duhet. Cfare quhet veprimi ben ky, e cfare quhen keto mekanizma qe i lejojne trenit te rreshqase nga njera trase ne tjetren per te ndjekur drejtimin e duhur.
Disa perdorime qe kam gjetur ne anglisht, ne britani, changing the points, ne Amerike switching tracks.
Ore me qe jemi tek shinat, ka me linja trenash ne Albanie apo trena?! Kjo linja TR-PG ka vite qe ka dale jasht perdorimit, nje muaj ne Albanie kete vit s’me zune syte ndonje tren.
Per kete, Pjeri u takua njehere me nje funksionar te Hekurudhes. Po ti zeqo fokusohesh vetem te paragrafet ku pershkruhen stuardesat me vithe te bollshme, me duket
nuk ekziston ky zanat ne shqip, keshtu ne keto raste krijo vete nje neologjizem si te vije me per mbare. Edhe termi qe ka sjelle square nga fjalori sajese eshte.
Si kompjuterist i zoti qe je Bredharako, ti mund ta gjesh ate tregimin.
Firma qe mirret me shinat ketu dhe ter sistemin e hekur-udhave ne Belgjike dhe bote, quhet Infrabel. https://www.infrabel.be/en
Pjese nga pjesa e 4 e tregimit; Rruge e mundimshme .
" … Nje çeshtje qe do te doja te realizoja, ishte lidhja me tren te elektrifikuar ndermjet Maqedonise dhe Durrsit, idene e se ciles e kisha hedhur me vite. Te prisje çdo fund jave, me mijra turiste nga Maqedonia, ishte nje impuls per ekonomine shqiptare gjat muajve maj, qershor, korrik, gusht e shtator. Vajta tek drejtoria e Hekurrudhave, rruges qe shkon drejt portit. Pyeta rojen dhe me tha se jane ne mbledhje, megjithate me la te prisja siper. Muri i korridorit permbante disa foto e piktura nga hekurudhat e para. Prita sa prita dhe trokita tek sekretaria. Pyeta se kur mbaronte mbledhja. Me tha dhe pak. Dhe vertet paspak, dolen nja dy veta dhe u futa une.
Jam nje emigrant nga Belgjika, nuk do te doja t’ju merrja shum kohe, prandaj po futem drejt e ne teme, - nuk po dija per nje moment se si te prezantohesha, - jam nje emigrant qe do t’doja qe sistemin tone hekurudhor ta shihnim sa me mire, te elektrifikuar, biles nje shtyse per kete problem ma dha ai programi famoz qe u be me 4 punonjes te hekurudhave belge ketu ne Shqiperi,
Pse e keni pare ate emision, - sikur u çel drejtori i hekurudhes shqiptare.
Po, jo vetem une por e pane me mijra belgj, ishte nje program interesant i bere nga ata, kishte opinione te ndryshme nga ata, disa u vinte keq per prapambetjen e hekurudhave, disa flisnin me perbuzje, ishin dhene pershtypje nga me te ndryshme.
Po vertet ne kemi ngelur ca prapa, por gjer me tani ne s’kemi marr asnje investim, per te mos permendur ndonje donacion te vogel, nejse me vjen mire qe belgjit e paskan pare programin mbi ne.
Poo, e, vertet eshte ca gjendje e mjerueshme e hekurudhave, une do te doja te shkoja ne Pogradec me tren, por treni shkonte deri ne Elbasan, dhe e lashe fare.
Ee, linja po rregullohet, kemi ca avari - dhe ai po me tregonte se si, dhe se se shpejti mund te futej ne pune treni.
Me nje fjale, gjendja qenka , terreni doja te thoja, nuk mund ta favorizoje nje linje te elektrifikuar, se ne fakt edhe qe doja te shkoja ne Pogradec, do te doja te shihja ter linjen dhe terrenin derri ne Prrenjas.
Elektrifikimi edhe mund te behet se sot nuk ka gje qe s’behet, por eshte ana financiare pengese.
Ne aty ne Belgjike, kemi nje firme te specializuar per elektrifikimin e linjes hekurudhore, Infrabel quhet, jane nder specialistet me serioz ne Europe, ata mund ta bejne kete linje shum mire.
Nuk kam kundershtim, por eshte ana financiare.
Nuk ka thua para per 150 km , sa mund te jete kjo pjese deri ne Durres apo Kavaje, se pjese e vogel eshte.
Qeveria, ka ne plan per zgjedhjet e ardhshme, ta zgjidhi qesen per hekurudhen, biles nje nga prioritetet e kryeministrit per keto 4 vitet e ardheshme eshte hekurudha, ai shprehu dhe para ca ditesh ne nje takim me neve te hekurudhes, se dhe ne kete gjendje qe jemi nuk shtyhet.
Normalisht hekurudha ketu behet rentabel, por thuaj qe mund te kete grupe te interesit qe jane kundra, si shoqerite e autobuzave dhe mikrobuzave, por ketyre mund tu lihen linjat e shkurtera, se treni elektrik i shpejte do distanca te medhaja, psh, niset nga Pogradeci apo Prrenjasi dhe ndalon ne Elbasan e pastaj ne Durres ose Kavaje, ose niset nga Durrsi a Golemi, ndalon ne Elbasan, Pogradec a Prrenjas dhe pastaj ne Struge e Tetove.
Mire e ke ti, por pala maqedonse nuk eshte gati, ata nuk kane tren ne Struge.
A, nuk e di, vertet. po nese e kane deri ne Tetove, i bie qe e njejta firme, psh Infrabel, ta beje ate pjese deri ne kufi, - dhe u afrova afer hartes se tyre te varur ne mur.
Po, por me duket se ata e kane trenin deri ne Gostivar, dhe po punojne, po e shtrojne ee, tani mund te kene arritur deri e, e kane kaluar Kiçevo, mund te jene deri ketu, - drejtoi gishtin ai drejt hartes, - di qe kane edhe 65 km per te bere per pjesen e tyre.
Edhe 65 km, e he, po di gje si po e bejne kete pjese, te elektrifikuar apo thjesht me lokomotive me dizel, me terheqje.
Me terheqje, pa elektrifikim, he per he.
Kjo nuk e favorizon shume turizmin, ndryshe do qe te elektrifikohej e ter linja nga Shkupi deri ne Durres, - dhe i fola per trenin elektrik qe vinte nga Europa deri ne Mal te Zi, deri afer kufirit tone ne Shkoder. E dinte dhe i vinte keq qe ter sistemi hekurudhor mezi po mbijetonte.
Ne shpresojm per fonde, biles qysh kete vit, qeveria na ka dhene fjalen, per ta rikonstrukturuar pjesen tone nga kufiri ne Prenjas e deri ne Elbasan, me qellim qe te jemi gati me palen maqedonse.
Jo te elektrifikuar , keshtu te thjesht, me sistemin e vjeter
Fatkeqesisht keshtu si sistemi i vjeter por do modernizohen sinjalistikat, lokomotivat, trenat, - dhe ai po me thonte se ishin porositur vagonet me lokomotiven, te cilat kapnin shpejtesine 120 km ne ore.
Po nese ofrohet ndonje firme per elektrifikim, pala shqiptare, mundet te jete dakort.
Pse jo, ate duam edhe neve, veç parate, ketu eshte çeshtja, me fondet qe kemi, se ajo do investim te madh besoj, nese Europa na jep fonde, pse te mos ta bejme, mvaret tek ata, ata e kane qesen.
Po me inxhinieret tane, me bazen materiale tonen, a nuk mund te behet ky elektrifikimi, ndodhta del edhe me kosto me te ulet.
Nuk perjashtohet edhe kjo mundesi, mundet, por shoh qe nuk ka interes asnje parti, asnje grup interesi, asnje investitor i brendeshem, sot per sot na jane ofruar ky opsion, treni me 120 km ne ore, diç me mire se ky i sotmi me 60 km ne ore.
Jeni listuar ne bursen e Tiranes , - bisedes i erdhi fundi thuajse. I dhame doren njeri-tjetrit dhe u ndame si miq. Ehh, sikur te afroheshin njerzit keshtu, pa paragjykime per njeri-tjetrin, a nuk do ishte bere me shum pune dhe a nuk do ishin shmangur konfliktet dhe paragjykimet…" http://arkivi.peshkupauje.com/2013/06/rruge-e-mundimshme-iv
Ne vij ajrore, siç i kam shpjeguar edhe te VQ, Sofia i bie te jete ne qender te dy detrave, edhe detit Adriatik (ne Durres e Lezhe), edhe detit te Zi (me Burgas, Varna e Konstanca), keshtu qe ishte menduar qe ne fillim te behej treni elektrik me shpejtesi 180-240 km ne ore, Shkup-Durres, e sapo te krijohej nje fare pakete/vlere nga pasagjeret e 1-2-3 vjeteve, te nisej tjetra, Shkup-Sofie.
E duke lidhur Durrsin me Podgoricen me tren elektrik, qe do te thote se je lidhur edhe me rrjetin europian, ke “nxjerre” jashte loje Greqine. E futa ne thojza “nxjerre”, se nuk do te thote se e nxjerre komplet jashte loje, por i bie rendesia.
Boshti Podgorica-Durres-Shkup, terheq edhe vemendjen e investorve te tjere, te kryejne transportin e tyre edhe nepermjet kesaj linje. Por per ne eshte e rendesishme, qe per fund-jave, te terheqim turistet maqedonas, bullgare, kosovare e serbe. Imagjino qe per fund jave, te futen gjysem milioni fqinj, vuri nje shpenzim-kosto prej 50 euro hotel+ushqim+argetim, i thone 25 milion ne jave, ose 100 milion euro ne muajqe fitojne sektori i plazhit nga pushuesit ditor per fund-jave. Nuk po llogarisim turistet lindor + emigrantet qe rrijne me gjate dhe shpenzojne me shume. Prandaj ne VQ i kam meshuar edhe investimit ne sektorin e turizmit, se nese fillojne e mbarojne elektrifikimi i linjes Durres-Podgorice e Durres-Shkup, athere do shohesh pune e fitim per te gjithe.
Pjer, po lidhjen me Italine nepermjet nje tuneli nen detin adriatik me linje hekurudhore e ke prekur te VQ?! ne mos gaboj kete ide e kish hedhur edhe Majko pera ca vitesh, ne kete menyre lidhet Sofia me Romen e me tej me Parisin deri ne Londer.
zeqoo po ç’jane keto idera te parakoheshme, apo do te tallesh me plakun. Ka nje shprehje per kete lidhje tek VQ, por si e pamundur. Une iu them socialisteve, se; idete e mia jane te realizueshme, nuk po them te lidhim Shqiperine me Italine ne rruge nentokesore, se per kohen tone kjo do te quhej ide e parakoheshme per te mos thene ide e çmendur.
Idete qe une iu kam dhene, jane mese te realizueshme. Mirpo me Palloshin, zor se realizohen. Me shume realizoi Buall Mavria.
Dy karagjozet e politikes shqiptare, Buall Mavria apo Palloshi, te ma kishin dhene mua hekurudhen, sot do ishte tjeter fush-pamje. Do nderoheshin ata me shume.
