Shumica prej jush, se katunari hesapi, jabonxhi si i thonë llafit, e dinë që pas orës shtatë mbasdite është gjë e rrallë, në mos e pamundur, që të gjesh autobusa ose “fugona” të linjave interurbane. Dmth, që katunaria juj ta kuptojë, linja që të nxjerrin nga Tirana dhe të çojnë në ndonjë rreth tjetër. Nëse ke ndonjë mendje të shkosh nga familja jote në Lushnje psh, hiqe mendsh se do e bësh dot sonte pas pune në darkë. Kushtet e udhëtimit pastaj, janë temë më vete.
Ajo që shpesh shteti shqiptar nuk kupton është se së pari, ka një jetë jashtë Tirane. Një jetë të vërtetë, të vrullshme, ka njerëz që punojnë dhe gjaku nuk iu rrjedh ndryshe prej atyre që jetojnë në kryeqytet. Së dyti, shumica e shqiptarëve nuk kanë shofer personal dhe makinë gjermane që ja shesin lart e poshtë kushurinjve të dhjetë. Këto dy fakte bazë dhe të pamohueshme na tregojnë se ka një hendek të madh midis jetës së shtetarëve dhe popullit e kjo shkakton ndoshta dhe këto probleme. Shtetarëve mund të mos i bjeri rasti të mendojnë për udhëtimet e njeriut mesatar. Por në fakt ky nuk është thelbi i këtij tregimi. Dua t’ju tregoj diçka tjetër, për një udhëtim timin drejt Durrësit, fiks sot në mëngjes. Durrës, atje ku halli e qejfi bashkë më çojnë kaq shpesh. (Si shumë shpesh do thoshte im atë.)
Mënyrat për të shkuar në Durrës janë disa. Linja e rregullt në Terminalin e Autobusave të Jugut është çdo gjysëm ore, ose çdo mbushje tumbllas e autobusit, por le ta themi, ajo linjë osht nona. Autobusat janë të rinj, të mirë, të shpejtë. Çdo tridhjetë minuta e gjen veten sa në Tiranë e sa në Durrës, si xhongler. E kujt ja priste mendja se do ishte aq kollaj puna? Nuk është tamam kollaj, se Terminali gjendet larg, në një zonë ku vështirë se të bie rasti të kalosh rastësisht e në këmbë dhe furgonët tinëzarë duke nisur nga Stacioni i Trenit e deri tutje nga Dogana, të tundojnë me ulurimat e tyre mbytëse, “EDHE NJË SE U NIS!”. Nuk është kurrë edhe një. Kurrë. Mund të jenë qoftë edhe dy veta që furgoni të niset, por kurrë një. Ti nuk je i fundit, e nëse je, je pikërisht ai gomari që do rrijë në këmbë. Po, edhe stolat prej sfungjeri e stofi të pisët që fatorinot nxjerrin nga dheu, janë zënë me nja dy xhaje.
E kështu u nisa unë sot, e tunduar, në një furgon të bardhë me xham të thyer, të cilit dera nuk i mbyllej deri në fund. Pas pritjes rreth pesëmbëdhjetë minuta në makinën gjysëm të shkatërruar që ndoshta do ishte mirë të çohej për skrap, fatorino merr lajmin nga të tjerë, një zot e di se kush, që kjo rrugë nuk do bëhet. Dreq o punë mendova. “Ju kam q* robt!” reaguan nja dy udhëtarë që ishin më artistikë se unë.
“A ja fusim ka lagja?”
“Anej ka…”
“Eeee. ‘ka Maminasi.”
Kjo bisedë e shkurtër midis shoferit dhe fatorinos mund të dukej si pa sens për momentin, dhe vërtet shumica e pasagjerëve fatkeqë donte të dinte kuptimin e kësaj “lagjes”, por pasi furgoni u nis si shigjeta, zërat u shuan. Nuk zgjati qetësia as 10 minuta, kur makina doli nga autostrada drejt një rruge të ngushtë.
“Ku po na çon o shofer!” doli një zë i mekur.
“Rrini urtë.” tha shoferi, ashtu si nëpër dhëmbë.
Askush nuk foli më. Vetëm dy burra relativisht të mëdhenj në trup, thanë me zë të prerë midis tyre se kjo ishte rruga e vjetër. Dhe e vjetër ish vërtetë. E mbushur me shtëpia të vogla private, me pemë dhe kallinj tashmë të tharë, piktoreske me një llaf, dhe me katunarë. Shumë katunarë. Të gjithë prisnin ndonjë furgon. E furgoni ynë ndaloi për secilin prej tyre, duke i futur ashtu, gjysëm ulur e gjysëm në këmbë. Siç duket, kishte ndonjë linjë furgonash që kalonte aty e transportonte fshatarët e Maminasit drejt Sukthit a diçka e tillë. Ose Vorë. Di gjë unë. Nuk më punonte as Google Maps si për dreq, të shihja fiks se ku po na shpinin këta të marrë. Katunarët si hipën, ashtu dhe zbritën, tuk e tuk me radhë. Derisa njëri prej tyre nuk zbriti dhe shoferi, ngaqë e njihte, iu shtrua vendshe bisedës me të.
Do thoni ju, po ç’të keqe ka. Ka një çikë kur rruga është me gropa dhe shoferi mban një sy para, e një mbrapa nga burri plak që ishte shok fëmijërie ose burgu i tiji.
“S’më majte men o legen, ë.”
“Nga pleqnia.”
“Nuk ma mo men nga mosha ë?”
“Jo mor, unë maj men, po ti je plak.”
Pesë minuta më vonë, diku nga Gomisteri Fabio, shokët e vjetër vendosën të parkojnë dhe të pinin një cigare rehat, në kundërshtim të plotë me pasagjerët. Nja dy gra psherëtinë. Burrat dolën në shenjë të qartë se do plaste ndonjë sherr. “Fsha motrën.” tha dhe një burrë i vogël por me damarë të kërcitur. Nejse, si e panë se situata u nxeh, shoferi dhe miku i tij u kthyen dhe furgoni nisi të ecte sërish.
Kishin kaluar tashmë 40 minuta nga nisja dhe kishim arritur deri në Sukth, duke i rënë kryq e tërthor disa prej fshatrave të Durrësit. Nja dy turistë danezë të ulur para meje dukeshin të shqetësuar e më pyetën si me turp, “Why is this taking so long?”
“We’re getting there.” i them. Ça t’i thoja, hajde ta marrim peng furgonin? Turp.
Papritur, dhe me një ofshamë gëzimi nga pasagjerët, dolëm sërish në autostradë. Dhe menjëherë pas këtij çlirimi, që më duket se preku edhe zorrët e disave, ndaluam pranë një pike karburanti. Furgoni duhet të furnizohej me naftë, dhe jo me dy a tre litra. Plasi 50mijëlekëshi, kaq po ju them. Në pritje e sipër, ata burrat me gjatësi relative të lartë, dolën dhe i thanë fatorinos. “Çuna, ja keni q* robt. A do na çoni në Durrës apo do vijmë vërdallë, se e zgjidhim ndryshe.” Shikimi i tyre premtonte ngjarje. Fatorino nuk foli dhe u kthye brenda. Ata e ndoqën në heshtje. Edhe shoferi e kuptoi rëndësinë e situatës. Sikur më në fund të gjithë ishin marrë vesh.
Pas kësaj, nuk mbaj mend shumë. Për diku te dhjetë minuta, u gjenda në Durrës. Se çfarë bëra atje, është histori tjetër, më e pëlqyeshme për mua, por nuk besoj për ju. Kush do të dëgjojë se sa romantike është kakao dhe çaji me njeriun që dashuron, nën vetëtima dhe batanije fundja? Unë për vete preferoj t’i bëj e jo t’i lexoj. Tani që e mendoj, jo keq ajo kakao. Aspak keq.