Revolucioni Francez nuk e paska pas të drejtë (Pjesë e dytë)

Por diçka e mirë do të ketë bërë: për shembull Deklarata e të drejtave të njeriut dhe të qytetarit.

-Ky ka qenë mashtrimi më pervers. Dy Kushtetutat më demokratike që janë bërë ndonjëherë janë: ajo sovjetike e Stalinit e vitit 1936, dhe ajo e gijotinuesve francezë e vitit 1793. Frytet e tyre kanë qenë të tmerrshme. Përkundrazi, vendi që themeloi lirinë, Anglia, nuk ka pasur kurrë Kushtetutë. Për Deklarata nuk pyes fare! Nga ana tjetër liria, vëllazëria dhe barazia ekzistojnë vetëm para Zotit. E ju them se gjykimin më të mirë për Deklaratën e të Drejtave të Njeriut e formuloi Fustelle de Coulange, historiani më i madh francez i 800-tës dhe paraardhësi im i Akademisë të shkencave morale dhe politike. Ai tha: këto parime kanë një mijë vjet, e shumta Deklarata i formulon në një mënyrë disi abstrakte. Por një gjë është e re: kanë shitur parime të lashta si zbulim të tyre dhe i kanë përdorur si një armë kundër të kaluarës. Kjo është perverse.

Nuk ka pasoja politike të Filozofisë së Iluminizmit?

-Jo. Iluminizmi ka qenë në të gjithë Evropën. Kant sigurisht nuk ishte më pak se Volter. Por Revolucioni ka ndodhur vetëm këtu tek ne. Sigurisht nuk mund të besohet se francezët ishin të vetmit që mendonin, në Evropë. Pra, nuk ka asnjë lidhje historike. Është gjithashtu një gënjeshtër të folurit për fatalitet të pashmangshëm historik. Persekutimi kundër Kishës dhe projekti për zhdukjen e krishterimit nga Franca, kishte si shkak kryesor interesa financiare, jo çështje metafizike.

Na e shpjego, profesor.

-Në shekullin XVII të gjitha shtetet evropiane kanë institucione përfaqësuese. Por Franca, pak nga pak, i la të dilnin jasht përdorimit. Për këtë arsye u bë një lloj parajse tatimore, sepse - dihet - taksa tnuk mund të rriten pa institucione përfaqësuese. Një shembull: ngarkesa tatimore midis 1670 dhe 1780 në Francë mbetet me indeks 100, ndërsa në Angli rritet nga 70 në 200, në proporcion. Franca gjëndet kështu në një situatë: ka një shtet modern, një ushtri moderne me 450 mijë burra, një fuqi të klasit të parë, por me burime financiare në prag falimentimi, për shkak se, për t’i mbajtur tërë këto si Anglia, duhet të rrisë taksat 100%.

Prandaj u bë thirrrja që të përballonte çështjen përfaqësia e popullit, Shtetet e Përgjithshme.

-Po, përfaqësuesit e zgjedhur, megjithatë, janë mbledhja më kolosale e të marrëve që historia ka parë ndonjëherë. Krejt të papërgjegjshëm. Pa asnjë fre, kishin vetëm pretendime, sepse askush nuk donte të mirrte përgjegjësi për të bërë sakrifica (mjafton të shohësh se midis deputetëve të Shtetit të Tretë ishin: 1 bankier, 30 sipërmarrës dhe 622 avokatët pa çështje penale në duar). Këta nuk kuptojnë asgjë nga ekonomia, kanë të qartë vetëm se janë të tjerët që duhet të paguajnë. Kështu fillojnë të shikojnë se çfarë mund të konfiskojnë: së pari shfuqizuan të dhjetën e Kishës, që askush në popull kërkonte të shfuqizohej, pasi do të thoshte te shfuqizoheshin fondet për shkollat dhe spitalet. Konfiskohen pronat e klerit, të dhuruara Kishës përgjatë shekujve, që arrinin në fakt vetëm 7-8% e tokës. Fillohet të përhapet fjalë se Kisha fsheh thesaret e saj, konfiskohen pasuritë e Abacive.

Dhe operacionit i jipet edhe një maskë ideologjike.

-Sigurisht. Imponohet Kushtetuta civile e klerit, sepse pa modifikuar dhe çoroditur strukturën e Kishës, nuk mund të vidhnin. Prona e Kishës, e cila për shekuj mbante shkollat dhe spitalet, u kap nga një bandë kusarësh prej 80 mijë familjesh, aristokratike dhe borgjeze, majtas dhe djathtas: kjo është arsyeja pse Revolucioni në Francë është akoma i paprekshëm! Sepse u bë një Hajdutëri e Madhe në dobi të klasës sunduese. Vjedhja ka nevojë për gënjeshtër dhe persekutim, sepse nuk ishte e lehtë të imponohej abuzimi në priftërinj dhe popull. Për këtë arsye ju imponua betimi priftërinjve, dhe kush nuk u betua, u masakrua. Revolucioni ishte një luftë e religjionit.

Po në Vandea çfarë ndodhi?

-Populli u rebelua për të mbrojtur besimin e vet. Direktorati kërkoi të impononte rekrutimin e detyrueshëm ushtarak (kjo është një shpikje e tyre, sepse deri atëherë vetëm fisnikët shkonin në luftë, dhe për pagesën e gjakut përjashtoheshin nga taksat). Të njëjtën ditë mbyllin të gjitha kishat e tyre. Fshatarët vendea-n u rebeluan: atëherë le të vdesim për të mbrojtur lirinë tonë. Detyruan fisnikët, mjaft të pabindur, të vihen në komandë të ushtrisë katolike të Vandea-s, dhe arritën në masakër, sepse përgatitja e tyre nuk krahasohej me atë të ushtrisë së Clèbert. Kështu Vendea u shtyp pa mëshirë. Por dua të përmend se nën flamurin e Zemrës së Shenjtë luftuan edhe batalionet e vendeve protestante të Vandea. Katolikët, protestantët dhe hebrenjtë u përballën së bashku me gijotinën, për shembull në Montpellier, për të mbrojtur lirinë.

Por Vandea nuk mori fund me kaq.

-Ky është kapitulli më i tmerrshëm. Në dhjetor 1793, qeveria revolucionare dha urdhër që të shfaroset popullsia e 778 famullive: “Duhen masakruar gratë që të mos pjellin fëmijë, sepse do të jenë banditët e ardhshëm”. Këtë shkruan. Nënshkruar nga Ministri i Luftës i kohës Lazare Carnot. Gjenerali Clèbert refuzoi të zbatonte një urdhër të tillë: “Por për kë po më merrni? Unë jam një ushtar, nuk jam një kasap”. Pastaj ata dërguan Turreau, një hajvan, një alkoolik, me një ushtri maskarenjsh.

U bë masakër?

-Nëntë muaj më vonë gjeneral Hoche, i emëruar komandant, mbërriti në Vandea. Mbeti i tmerruar. Shkroi një letër të paharrueshme dhe të admirueshme, drejtuar qeverisë Konventës: “Kurrë nuk kam parë ndonjë gjë kaq të tmerrshme. Keni çnderuar Republikën! Keni turpëruar Revolucionin! Ju njoftoj se duke filluar nga sot, do t’i pushkatoj të gjithë ata që do të zbatojnë urdhrat tuaja …”. Çfarë kishte parë? 250,000 të masakruar në një popullsi prej 600,000 banorësh, qytete dhe fshatra rrafshuar me dheun dhe djegur, gratë dhe fëmijë të torturuar egërsisht. Në Evreux dhe Les Mains viheshin në gijotinë me dhjetëra, fajtorë vetëm se kishin lindur në Fontaine au Campte. Ky ishte gjenocidi Vandean. Këtë festojmë?

Plasi skandali në vitin 1983, kur ju për herë të parë përdorët fjalën genocid, duke akuzuar Revolucionin. Përse?

-Faktet flasin vetë. Askush nuk ka mundur t’i mohojë. Dhe asgjë nuk mund të justifikojë një tmerr të tillë. Por para meje, në vitin 1894, ishte një revolucionar socialist, Babeuf, i cili denoncoi “popullvrasjen e Vandea-s” (në një libër që nuk gjëndej më, e që ne e kemi ribotuar). Nuk ka dallim midis asaj që ka bërë qeveria revolucionare në Vandea dhe çfarë bëri Hitleri. Në të vërtetë ka një dallim. Hitleri ishte dinak, kurrë nuk dha urdhër me shkrim për shfarosjen e hebrenjve. Këta të vitit 1789, përveç se kriminele, ishin edhe budallenj; dhanë urdhër me shkrim dhe madje e botuan në Le Moniteur.

Disa përndjekje kanë forcuar besimin e popullit. Por përndjekja frënge duket se ka asgjësuar krishterimin.

-Po, kështu është. Për 15 vjet u bë i pamundur përcjellja e besimit fetar. Një brez i tërë. Mendoni se Michelet u pagëzua në moshën 20 vjeçare, dhe Victor Hugo nuk e mësoi kurrë nëse ishte pagëzuar apo jo. Kishat u mbyllën. Priftërinjtë vriten ose detyrohen të heqin rason, martohen ose dëbohen dhe emigrohen. Sinqerisht nuk e kuptoj se si sot katolikët mund ta lavdërojnë Revolucionin. Tjetër gjë është falja dhe tjetër gjë solidariteti me xhelatët, duke mohuar viktimat dhe martirët. Unë mendoj se Kisha ndruhet të flasë keq për Revolucionin, i duket se bëhet antimoderne, se i kundërvihet modernitetit. Unë besoj përkundrazi. Dhe jam krenar që ishte një vend protestant si Anglia që i dha strehë priftërinjve katolikë të përndjekur. Në të vërtetë, nuk ekziston liri më themelore sesa liria fetare.

FUND

pjesën e parë të shkrimit e gjeni këtu

intervistën në origjinal e gjeni këtu

2 Likes

Mund te hiqni paralele historike po te doni te tregoni qe historia nuk eshte rrefim, nese s’doni, atehere historia eshte rrefim:

Thoni të vërtetën, jeni reaksionar. A jeni kundër modernizmit?

- Unë jam liberal, me një simpati të caktuar për iluminimin gjerman dhe anglez. Por kjo është gënjeshtra madhore që duket e pamundur për tu çrrënjosur: ju jeni kundër Revolucionit, atëherë ju jeni kundër modernitetit,(…) Dhe Franca, e cila deri në vitin 1788 ishte në vendin e parë në Evropë, që prej kohës së Revolucioni nuk është ngritur kurrë më.

Dmth na duhet te simpatizojme profesorin pse Franca priti dyqind e kusur vjet, nuk kreu reforme “paqesore” protestante, por u hodh ne revolucion te dhunshem anti-klerikal e kesisoj humbi hegjemonine e vet ne Europe? Pse s’i mbush dot kronikat me historite e Dianes si Anglia e sotme, apo pse s’mbeti e ndare per dyzet vjet si Gjermania?

Apo pse “nje bande kusaresh” rrembeu pronat legjitime (sic!) te Kishes dhe i hoqi nga duart spitalet dhe shkollat?

Na ke, na ke…

Finisterre, a ke gjet ndonje burre qe ta simpatizosh e te martohesh ne Amerike? Se po te hiken mosha duke simpatizu dhe urryer profesore dhe politikane pa bere kalamaj si Diana e Ingliterres qe se rruan fare qe Gjermania ishte nda me dysh dhe per bandat e kusareve frenge qe kane vjedh Kishen.

Kjo nderhyrje qe ke bere eshte e poshter, per menyren si e ke ndertuar dhe dyfish e poshter, se je paralajmeruar qe nuk do marresh pergjigje normale per çdo lloj nderhyrje tenden, qofte edhe nderhyrje pozitive. Kjo sepse, per nderhyrjet e fundit qe ke bere, anormalia dhe poshtersia jote ka arrit kulmin duke falsifikuar dhe sajuar gjera te pathena, e nuk ke denjuar tu pergjigjes pyetjeve te mija legjtime per keto raste.

Sikter, edhe sepse dyshoj qe nuk je i njejti person, megjithse mban te njejtin nick.

ne fakt s’ke faj ti kur i kthehesh harbutce kritikes se saj, fajin e ka vete ajo kur se bashku me nje anetare tjeter te peshkut te inkurajuan e mesuan si ti shprehje mendimet e tua e te hidhje shkrimet e para ne ppu, vite me pare, atehere kur gjithe c’mundje te nxirrje nga “goja” ti si gagac ishin belbezime pa kuptim. Ne miresine e tyre bene gabimin se zgjuan nga gjumi nje shpirtzi si ti.

korrikse, nuk e ke thene kesaj radhe shprehjen shpirtbardhe te Nexhit:

Te rafte nje kancer mu ne gurmaz!

(korrikse, si ishte ai rrefimimi i historise sipas variantit demokratik te Nexhit qe aristokratet dhe borgjezia jane bande kusaresh dhe kriminelesh qe i kane fituar florinjte si bashkepuntore te okupatorit, sepse i duhet xixes si mbledhes rrefimesh historike ne variante te ndryshme demokratike)

Me thene te verteten jam penduar disa here qe kam bere nderhyrje ne temat e tua, meqe harbutit s’ia dilet me fjale, sic edhe e rrefen fare mire komenti yt i fundit.

Problemi eshte qe raca jote e harbuteve shperhapet si bari i keq po e le nje jave pa korrur. Dhe keshtu, megjitheqe me ty si individ, qe zgjohesh e ngrysesh me muhabete thelash e koqesh ne goje, s’kam c’te them e te ndaj, me ty si komentues e dergues temash kam qe c’ke me te. Keshtu qe, ule zerin, se s’po na flet nga pronat e babait.

Ceshtja eshte qe liberaleve qe u qan akoma zemra per Autoritetin ekleziast dhe humbjen e tij, dhe bashke me kete profesorin s’e kuptojne qe ai tren eshte nisur ka dyqind e kusur vjet nga stacioni, keta pra, nuk duan ta kuptojne (ose bejne sikur, se biznes me vete eshte edhe te moskuptuarit e dickaje – ja, profesori paska shkruar e shitur nje liber, per shembull) qe progresi s’vjen vende-vende. Dhe qe do ishte pak e sikletshme qe nga njera ane te kishe nje stacion ne Hene dhe nga ana tjeter te te mesohej ne shkolle qe Toka eshte e sheshte. Natyrisht, loja luhet qe te ruhet arritja ekonomike bashke me hegjemonine morale, por, serish, kjo s’behet dot.

Qe te mos komentoj ne me shume se nje nga temat e tua neper blog, po le edhe nje link per Karl Marx-in dhe aktualitetin e tij:

Kjo eshte nderhyrja ime e fundit ne kete teme dhe ne temat e tua per ca kohe, keshtu qe veten dhe faqen e ke ne dore. Mos na turpero!

1 Like

shko pirdhu, as kam lexuar (lexova deri tek fjala “harbut”), e as kam per te lexuar me. Sa here do te komentosh, pa te lexuar fare, do marresh te njejten pergjigje harbute qe meriton: “shko pirdhu!”, e me keq nese e zgjat me shume. Harbuteria meriton vetem harbuteri. Ma ke bere borxh, te jam lutur disa here te pergjigjesh, per psene e akuzave fyese per injorance leximi autoresh pa asnje baze, as e ke rrujte te pergjigjesh (qe mos te thuash qe nuk i ke vene re, rrofte peshku i ri: lutjet kane qene me lidhje ne nick). Te kam paralajmeruar meqe nuk pergjigjesh, nese me drejtohesh ne te ardhmen do te marresh pergjigje harbute. Dhe vertet nuk ndenje pa henger ate materialin boj kaf intelektual me edukate. Dhe e gjithe kjo e bere nga ana jote me qellim harbut.

Shko pirdhu!

qe ku i ke nje nga lutjet harbute qe te kam bere:

Te lutem, akoma me teper te lutem, te japesh nje pergjigje, jo çfardo dhe jo pergjigje ngambrapamoderne qe as pyet per pergjigje. Ndryshe ne nderhyrjet e ardhme, nese do te kete te tilla qe me drejtohen mu, nuk parashikoj dot llojin e pergjigjesh qe do marresh. Dmth tani ke fituar statusin e races se katrorit, zene se nuk jemi njoft prej vitesh, dhe ke ardhe te vjellesh ne shkrimin tim me te vetmin qellim per te vjelle.

@finisterre, se harrova kam nje koment interesant per ty qe me ke mesuar si te shkruaj ne Peshk sepse Nexhmija dhe shok Enver me ka lene gagaç: