Sipas Schmitt nuk ekzistojnë forma të ndërtuara mbi impiantë logjikë që nuk i referohen hapsirës toksore dhe as teori politike në hava të palidhura me entitete tokësore (tellurike). “Nomos (norma) i tokës” themelohet mbi struktura shtetrore dhe të drejtën juridike lidhur me konceptin e tokës. Hapsira toksore është e copëzuar në hapsira të ndara pastërt midis tyre, qofshin këto kufijtë e shënuar prej njerzve, qoftë barrierat e mëmës natyrë. Pra toka implikon rregullin, përpjekjen për harmoni, prandaj edhe përpjekja për të bërë shtet. Tokë do të thotë konstante, stabilitet, gravitet, jerarki, rregull.
Përkundrazi “nomos i detit” është mbretëri e kaosit ku nuk ekzistojnë kufi dhe ndalesa, as ligje e as shtërngesa. Deti është një hapsirë e hapur që është e të gjithëve, nuk i përket askujt dhe nuk i nënështrohet asnjë lloj autoriteti shtetror. Logjika e detit është e baticë-zbaticë, pra i nënështrohet një koncepti politik më të hapur, më liberal, dhe një ekonomie të bazuar mbi tregun e lirë. Deti është mohim i diferencave, njeh vetëm uniformitetin; nuk ka kufij te vetin, është një i vetëm kudo. Deti është lëvizshmëri permanente, progres, fluks, fluid, kaos dhe çrregullim.
Njeriu është një qënie toksore, pra elementi natyror i njeriut është toka. Deti kufizon hapsirën jetsore të njeriut që është toka. Deti është i huaj dhe kundështar, një rrezik dhe kërcënim i vazhdueshëm për njeriun (“me ujët, zjarrin dhe qeverinë mos u kruj!”). Ky është me pak fjalë edhe vizioni që jep Bibla në Zanafillë: Zoti krijoji tokën e kufizuar nga deti, dhe njeriun si qënie tokësore që i ndruhet rrezikut dhe misterit të hapsirave ujore.
Megjithkëtë dihet që jeta ka lindur në det, dhe të gjitha gjallesat kanë nevojë të domosdoshme jetësore për ujë. Gjithashtu dihet që prej kohëve që nuk mbahen mend ekzistojnë shëmbuj shoqërish që jetojnë mbi ujë (psh qytetërimi i palafiteve), dhe toka ishte vetëm kufiri i hapsirës së tyre ekzistenciale. Në këtë rast është toka elementi i huaj, i panjohur, misterioz dhe kërcënues.
Pra përbën problem përcatimi se cili është elementi fatal për njeriun. Sipas Schmitt njeriu është i ndikuar nga mjedisi dhe hapsira ku jeton, por jo i kushtëzuar prej tyre. Pra nuk ka hapësirë të destinuar në mënyrë fatale për njeriun, sepse, ndryshe nga të gjitha gjallesat e tjera, ai ka “potencialin historik” të tejkalojë shtërngesat mjedisore nëpërmjet aftësive të tij. Pra ekziston një histori e elementëve për njeriun, e në vija të përgjithshme, njeriu në mënyrë progresive ka lëvizur prej tokës, elementi i tij origjinal, drejt detit nëpërmjet dialektikës tokë-det, që në histori vazhdimisht ka marrë forma konflikti. Në vija të përgjithshme: bash konflikti det-tokë përkatësisht Athinë-Spartë, pastaj Kartagjenë-Romë, në Mesjetën e vonë Republika e Venecias (“sundimtarja e detrave”) kundër froneve të botës mbarë, e më pas Anglia (“mbretëresha e detrave”) kundër fuqive kontinentale Spanjë, Francë dhe Gjermani.
Eshtë pikërisht Anglia, jo rastësisht një ishull në oqean (megjithse pranë tokës), që kryen kalimin e plotë nga elementi tokë në elementin det, më saktë oqean (konfliktet e mëparshëm ishin vetëm brënda Detit Mesdhe). Ambicja e Perandorisë Britanike është të kontrollojë detrat, kontrolli i tokës prej saj është në funksion të kontrollit të detit. Me Anglinë elementi det fiton supremaci. Prototipi që mishëron i pari këtë tipar është gjuetari i balenave që më pas merr tiparet e piratit (arketipi është Moby Dick i Melville, libër i adhuruar prej Schmitt), shumica englezë, hollandezë dhe hugonotë francezë, të cilët janë autorët e eksplorimeve gjeografike në çdo cep të rruzullit që kryejnë “revolucionin hapsinor global”, i cili unifikoi botën në shek. 15-16.
Nuk është rastësi që pikërisht në këtë kohë ndodh një revolucion kulturor global (Rilindja, revolucioni kopernikian, Kepleri, Galileu, Njutoni), dmth që ndryshimi në konceptimin e hapsirës jetësore (për shkak të eksplorimeve detare planetare), ndryshon vizionin për botën në të gjitha nivelet. Njeriu për herë të parë në histori u gjend realisht në një hapsirë oqeanike të pakufizuar, njëkohësisht edhe kulturorisht në një univers pa kufi. Për herë të parë në histori, thënë shqip: njeriut “i mungoi toka nën këmbë”, ai humbi sigurinë e dikurshme. Toka si planet nuk ishte më si dikur qëndër e një universi që vinte rrotull saj (dmth rrotull njeriut) sipas ligjesh të krijuar enkas nga Zoti për të qenë njeriu qendër e universit, por rezultonte një trup qiellor çfardo, si miliona të ngjashëm me të, që vërsulej nëpër hapsira të pamatë dhe infinite të një universi gjithashtu infinit dhe të pamatë. Me pak fjalë njeriu për herë të parë përjetoi tmerrin kozmik, e për të tejkaluar këtë tmerr të pasigurisë ndodhi revolucioni shkencor, e më pas tij revolucioni industrial. Jo rastësisht revolucioni industrial lind në Angli, dhe akoma më pas po aty lind kapitalizmi modern me tipare industrialë, tregu i lirë etj (deti është elementi ujë, elementi lëng=likuid, likuidohet paraja, kapitali, tregu i lirë). Stafeta detare anglo-saksone më pas i kalon USA, sipas Schmitt një ishull njësoj si Anglia në shkallë më të gjërë, por që ka rimarrë, rirealizuar dhe përshpejtuar proporcianalisht në të njëjtën shkallë gjithçka që implikon si mision stafeta në fjalë në të gjitha rrafshet ideologjikë, politikë, ekonomikë, juridikë, artistikë. USA nxjerr në pah në mënyrë të shterruar thelbin e “Nomos të detit” si superfuqi detare (Pakti i Antlantikut), njësoj si BS nxjerr “Nomos të tokës” si superfuqi kontinentale (Pakti i Varshavës). Ndërsa Lufta e Ftohtë nxjerr në pah si konflikt tepër i nxehtë, më i nxehti në histori, në mënyrë të shterruar thelbin dialektik të dikotomisë det-tokë, të dëshmuar si konflikt total midis “Nomos të detit” dhe “Nomos të tokës”. Në këtë kuptim kihet të bëhet me një tjetër dëshmi domethënëse që po përjetohen Fundi i Historisë sipas terminologjisë laike, ose Kohët e Fundit sipas terminologjisë fetare.
Me ndodhjen e revolucionit industrial, Schmitt vë re një ndryshim esencial që shënon një epokë të re: lind anija me avull, dhe bashkë më të një mënyrë e re lundrimi. Nëse më parë anija me vela lundronte duke shfrytëzuar energjinë e erërave, tani shfytzohej energjia e zjarrit të motorave. Lundërtari ishte shndërruar në makinist.
Më pas lindi edhe areoplani, pushtimi i oqeanit pasoi pushtimin e qiellit me ndihmën e zjarrit të karburantit të motorave. Pra u kry bacë! përshkimi i historisë sipas renditjes jerarkike alkimike të elemeteve bazë në krijim të botës: dheu, uji, ajri, zjarri.
Fund i pjesës së tretë
pjesën e mëparshme e gjeni këtu
