Pakti me djallin

Per analogji kemi edhe kompozitorin Smetana qe semuret e rrenohet nga pakti me sifilizin, dhe shkruan kryevepren Vltava:

Blockquote Udhetimi i Smetanes frymezoi poemen e tij simfonike Vltava (The Moldau), e cila pershkruan lumin kryesor te Bohemise, teksa ai kalon permes fshatit. Kjo veper orkestrale, pjese e ciklit Má Vlast, njeherazi pasqyron natyren dhe shfaq nacionalizmin cek. U shkrua brenda 3 javeve, shume shpejt pasi Smetana humbi krejtesisht degjimin. Fryma e gjalle, freskia dhe optimizmi i pjeses nuk le aspak te kuptohet dhimbja dhe deshperimi i kompozitorit. Smetana shkroi programin e meposhtem si parathenie per partituren e tij:
"Kompozimi pershkruan rrjedhen e lumit, duke filluar nga 2 burimet e tij te vogla, njeri i ftohte e tjetri i ngrohte, bashkimin e te dy perrenjve ne nje te vetem, me pas rrjedhen permes pyjeve e livadheve, pergjate fshatit ku gezueshem kremtohen festa; nimfat ujore vallezojne nen driten e henes; ne shkembinjte aty prane, shihen germadhat e keshtjellave madheshtore, te larta gjer ne qiell. Lumi shtillet mes rrymave te St. John-it (Svatojánské proudy) dhe me pas zgjerohet drejt Prages. Ai kalon prane Vyšehrad-it (ku njehere e nje kohe ndodhej nje keshtjelle e lashte mbreterore) dhe ne fund ai zhduket ne distance teksa derdhet madherishem ne Elbe."
Vltava (The Moldau) permban seksione muzikore kontrastuese qe paraqesin skenat dhe episodet e pershkruara ne program. Frymoret e tunxhit tregojne per gjuetine buze lumit, polka-vallja bohemiane per nje dasme fshati, regetima e frymoreve te drurit dhe melodia qete, e lehte, e luajtur nga harqet flasin per mbremjen nen driten e henes. Tema e shtrire, disi folklorike, qe perseritet vazhdimisht, simbolizon lumin. Smetana e unifikon poemen simfonike permes notave “fluide” qe rrjedhin panderprere, duke evokuar keshtu levizjen e ujit, here te valezuar e here turbulente.

Dy burimet (00:00-00:58)
Lumi (00:59-01:52)
Gjuetia ne pyll (01:53-02:42)
Dasme fshati (02:43-04:10)
Vallezimi i nimfave te ujit nen driten e henes (04:11-06:30)
Lumi (06:31-07:16)
Rrymat ujore (07:17-08:28)
Lumi ne piken e tij me te gjere (08:29-08:56)
Vyšehrad, keshtjella e vjeter (08:57-09:49)
Zhdukja drejt Elbes (09:50-10:28)

Aqua, kjo eshte nje fele e fenomenit, fela e iluminuar, ekziston edhe fela tjeter e erresuar, me pak e njohur, aq me teper ne rastin e Smetanes, i cili eshte pothuaj nje poet kombetar, dhe per nje poet kombetar eshte veshtire te dali fela e erresuar, e megjithate fale çmitizuesve muçnaniste te shitur tek serbi pak nga erresira romantike del ne drite iluministe:

One of Smetana’s best-loved works, his First String Quartet, subtitled “From my
Life” completed in 1876 is of great neurological interest because it
describes in graphic terms the onset of his illness. He thought it as the origin of his
deafness which has cut me off from the enjoyment of the art of music as he wrote. The
quartet is autobiographical and a great example of artistic self-reflection and musical
depiction of a neurological symptom. The last movement expresses the composer’s
joy at his professional success, however, suddenly interrupted by a silence after a
diminished seventh chord. At that point, the three lower instruments play a quiet,
agitated tremolo chord, whereas the first violin plays a harmonic extremely high E (a
high and sustained E), which tries to replicate the whistling sound of the A-flat major
chord that the composer associated with his tinnitus. The quartet never recovers its
optimism from that point on and ends in a resigned, sad fashion; anyway, it is
considered as one of the great string quartets of the 19th century but it is also one of
the great examples of artistic self-reflection and of musical depiction of a neurological
symptom.

A well known composition of Schubert that dates from his last year is the Lied
entitled Doppelgänger which describes the meeting of a man with his
double. Literally meaning the “double-goer”, the idea of a spirit double, an exact but
usually invisible replica of every human or animal is an ancient one and appears in the
tradition, when somebody is about to die. Some biographers interpret the song as
revealing Schubert’s two-sided nature of his personality, additionally pre-announcing
the common fate he shared with the circle of his friends. A letter of 1824 is reflecting
his pessimism: Imagine a man whose health will never be right again, and who in
sheer despair over this ever makes things worse and worse, instead of better… The
song based on a poem of Heinrich Heine seems to represent Schubert’s feelings that
death was approaching him. Similar approach can be traced in the last opera of
Smetana The Devil’s Wall. The hero, the hermit Benes and his devilish counterpart,
Rarach, appear together, indistinguishable from each other, but to the other characters,
either one or the other is invisible.

http://www.urologichistory.museum/content/exhibits/historyforum/AUA2014-Retrospectoscope-Paper.pdf

Sifilizi ka bere kerdine midis artisteve deri ne fillim te shek 20, lista eshte impresionuese, megjithse me siguri jo e plote, sepse kjo semundje mbahej e fshehur per shkak te moralit viktorian :stuck_out_tongue: (rastesisht sapo lexova diçka qe nuk e dija: sifilizi shperthen ne Evrope ne epoken e Rilindjes, njekohesisht me Inkuizicionin ahahaaa :smile:). Çmenduria gjithashtu ka bere kerdine, biles me keq, aq sa duket sikur tere veprimtaria artistike e shek. 18 dhe shek. 19 eshte kryer diku midis institucionit te bordellos dhe çmendines.

Ky qelbsinllik duhet justifikuar ne nje fare menyre, e prandaj salto mortale e shpjegimit te krijimit nepermjet semundjes mendore, deri aty sa arrihet te hyjnizohet semundja, e akoma me tej te kerkohet si e vetmja menyre fatale per krijim. Kete kerkon te deshmoje Tomas Man, e kete te vertete nuk e luan topi; per çfardo deshmie e sjelle pozitive, mund te gjesh edhe te kunderten. E perseris e verteta qe mbetet pa nevoje deshmie eshte besimi ne mode ka nje shekull: krijimi modern arrihet nepermjet çrregullimit sistematik te ndjenjave. Dhe kjo jo vetem e propoganduar si ideologji, por e vene ne praktike ne menyre metodike, sistematike dhe teknologjike nepermjet perdorimit alkolit, droges, perversionit seksual, kushte mjerane jetese e artistit njekohesisht bohem dhe dandy: jete e çrregulluar pa gjume, pa ngrene, pa pire, ritme pune te shfrenuar, vetmi totale, skandale çfardolloj, bixhoz, plaçkitje trashegimie parashe dhe pronash, braktisje e vendit dhe familjes ne kerkim ekzotik te isola che non cè etj. Kampioni dhe profeti i pare eshte Rembo, pa dyshim poeti me i moth modern, shum i moth, aq i moth sa ishte ngambrapamodern qe para se te ishte modern.

Je dis qu’il faut être voyant, se faire voyant. Le poète se fait voyant par un long, immense et raisonné dérèglement de tous les sens.
I say one must be a seer, make oneself a seer. The poet makes himself a seer by an immense, long, deliberate derangement of all the senses.

Un soir, j’ai assis la Beauté sur mes genoux. - Et je l’ai trouvée amère. - Et je l’ai injuriée.
One evening, I sat Beauty in my lap. — And I found her bitter. — And I cursed her.

Je parvins à faire s’évanouir dans mon esprit toute l’espérance humaine.
I found I could extinguish all human hope from my soul.

Veshtire t’ja gjesh anen tere kesaj meseleje, un e kam gjet keshtu: vari teneqen kritikeve dhe mikroborgjezeve te sallonit te sinjora Bertinit qe e shohin artin dhe artistin si kavje eksperimentale qe i zbavit, nderkohe qe vete tere punet i kane ne rregull ne shtratin e ngrohte te sinjores, e kerko se çfare deshmojne te zotet e punes per vuajtjen e depresionit dhe skizofrenise. Ralle here do gjesh ekzaltimin e semundjes, dhe ne keto raste pak te besueshem, sepse çfar nuk thoni ju artistet!, as Melpomeni Çobani nuk ju beson me.

Provo, boj i dor muhabet me ndonje njeri çfardo qe sapo ka kaluar fresket (se gjerat harrohen) nje krize depresioni, dhe pyete nese e pershkon edhe nje here tjeter per tu bere autori psh i Mona Lizes?

Shuume interesant si prurje ky komenti i fundit, jo vetem informacioni por edhe shpjegimi…dhe sidomos paragrafi i fundit 5🌟

" Mendoj se rock-u eshte ne anen tjeter te njerezimit. Eshte bere per te shurdhuar. Eshte teresisht sadiste. Eshte bere per te poshteruar. Une e lidh ate me fundin e kuptimit tone mbi harmonine e jetes. Nese statistikat jane mire, ne vitin 2100 do te kete me shume njerez te gjalle ne planet sesa totaliteti i te vdekurve deri ne ate kohe qe nga koha e Neandertalit. Eshte statistike mbreselenese nese eshte e sakte. Vdekja eshte e lidhur ngushte me ate qe e quaj muzike te vertete: nje ndjenje e caktuar e fundit te kohes dhe jetes personale. Rock-u eshte dicka krejt tjeter. Ndoshta eshte muzika e pafundesise e rinise. Duket se ata e ndjejne me siguri kete. Lidhet me drogen, me ekstazen, por mbi te gjitha me urrejtjen ndaj qetesise."

George Steiner per muziken rock: https://en.m.wikipedia.org/wiki/George_Steiner

Tiku me ndje se nuk ta kuptova dmth e serise se numrave. E kishe ne kuptimin spiritual besoj. Di qe njeshi ka kuptimin e krijuesit, dyshi simbolizon femren, treshi bashkimin e dy te pareve ose femija…e keshtu me rradhe numrat e tjere
Apo e kishe me tjeter kuptim?
Gjithesesi faleminderit per shpjegimin e simbolikes se gjarperit. E dija qe ne disa kultura te tjera me te hershme nuk kishte te njejtin personifikim apo simbol. Ndoshta se e nddjej veten me afer kulturalisht me krishterimin e konsideroj gjarprin Djall ( dhe jo phallus) . Ka vertet diçka te mistershme dhe hipnotizuese ndoshta sepse eshte nje qenie shume e lashte, nder me te lashtat.

se m’kapi nje e qeshme per numrat, eshte nje keqkuptim se numrat i vura per te plotsu kerkesen standard per 10 germa. Meqe kur komentoj ne peshk shkruaj paralel gjera te tjera, kisha hap njekohesisht shum dritare, keshtu bera nje lemsh me perfundin qe kisha komentu dy here te njejten gje, e me duhej te hiqja nje koment parazitar. Per komoditet zgjodha te ve 10 numra qe s’kane te bejne me simboliken e numrave, te cilen e pranoj si teori. Numrat vertet kane vlere simbolike, pra kane njesoj si cilesi sasijore, ashtu dhe cilesi cilesore, gje tani e pranuar nga matematika moderne, e cila eshte ne thelb pitagorike.

Krishterimi ze fill me Testamentet e Rinj, Zanafilla, ku pershkruhet Renia ne menyre simbolike dhe Satani paraqitet simbolikisht si Gjarperi, eshte tekst parakristian shkruar disa mije vjet me pare Jezuit. Zanafilla nuk eshte legjende as hebraike, eshte e huazuar prej tyre nga nje qytetrim me i lashte.

e kuptoj çfar do me thene Steiner, dhe ka te drejte, por gjithnje brenda nje kontesti, sepse nuk munt te thuhet e njejta gje per llojin psh country rock.

Per vete tani un nuk kam asnje paragjykim per asnje rryme nga pikpamja teknike, edhe pse e di qe teknika artistike nuk eshte pa lidhje me domethenien artistike. Por he per he me duhet te bej pjeserisht diplomatin ose oportunistin me shprese se gjerat nje dite do sistemohen ne vend te vet dhe si duhet. Si gjithnje theksoj se eshte motivacioni qe duhet gjykuar.

Per rockun edhe ne rini nuk kam pas ndonje afeksion te veçenate, e degjoja me qef ndonjerin qe ja vlente, por vetem kaq, nuk beja adoleshentin e çmendur, si shof edhe ketu ne peshk qe vazhdojne te bejne xhaxhi pensionistin e çmendur me metalik musik: home, i pe mrome stonsat? apapapapa, kom per ta thy televizorin, nuk kom per t’pa mo asigjo! Atehere un preferoja me teper xhazin, per mu nuk perben asnje problem te shijoj nje klasik krahas nje xhazisti, megjithe jam i ndergjegjshem per dallimin humnere midis tyre. Tek çdonjeri ka gjera te veçanta dhe bukuri te ndryshme per tu admiruar. Meqe nje figure flet me teper se 1000 fjale, psh ketu shijoj nje bukuri ritmike xhaz improvizuese qe artit klasik pothuaj i mungon fare:

Aqua, kjo veper quhet Luçifer :smile:, dhe jo me kot, lexo tekstin shoqerues :smile::

Pollock’s freely admitted total retrenchment from traditional methods of oil painting was patently obvious in Lucifer. From the looks of its imagery, Lucifer begun in a similar vein to works of the previous year such as Eyes in the Heat. However, at some point in the process of painting, Pollock laid down his brush and began instead to drip and spatter his pigment, not quite completely covering the underlayer, into which he also embedded small pieces of gravel to increase the texture.

At exactly what point and why Jackson Pollock decided to focus his efforts on a deliberate and sustained exploration of the possibilities of creating an entire composition by dripping or pouring paint is another “fact” of art history that will never be definitively established. A full four years after his first experimentation with this technique Pollock returned to it with a vengeance, but also now with a logic and control that signaled his maturity and independence of all of the well-known precedents for it. No longer content with the interruption to free movement caused each time he had to reload his brush, Pollock devised a handy way to create a more continuous line by tilting a commercial can of thinner, more liquid paint, and allowing it to run down a stick placed in the can at an angle. In this way he believed that the energy behind his imagery could literally “flow” straight from his unconscious.

1 Like

Qenkerka vertet nje cmenduri, straight from the unconscious :slightly_smiling_face:

Mu me pelqejne shume si pune, e perveç kesaj jane edhe te vertete, ne kuptimin qe pershkruajne nje realitet ekzistues te verifikuar edhe nga shkenca: shif kte, kliko mbi figure te shikosh çfare mrekullie:

https://blogs.uoregon.edu/richardtaylor/2016/02/08/fractal-analysis-of-jackson-pollocks-poured-paintings/

https://blogs.uoregon.edu/richardtaylor/author/anaeuoregon-edu/

1 Like

Aqua, ky birbo ishte alkolik ne grade te fundit dhe skizofren me kartele, pacient i Jungut. Jeten e perfundoi me nje aksident qe ne fakt ishte vetvrasje, si e shumices se artisteve t’mdhej amerikane. Dmth isht nje lloj Leverkuhni, qe te jemi ne teme.

Per te sqaru poziten time, e per te treguar qe nuk jam kontradiktor, ja dhe mesimi moral i fabules:

Universi eshte olistik edhe nga pikpamja morale, dmth edhe Satani ne plan te fundit nderton per Zotin. Kjo do kuptohet qarte ne mbyllje te historise (satanike).

1 Like

Jo nuk dukesh aspak kontradiktor ne shkrim, edhe une ate po thoja ne komentin tim te pare. Monedha per te ndal kohen (per te arrit rrezatimin e koshiences se paster) e per t’u shnderruar dicka madheshtore eshte sakrifica ose vuajtja/dhimbja. Shume e refuzojne sakrificen pasi nuk e dine ca dhimbjeje i pret. Ndaj kur nenshkruajne paktin me djallin e bejne pa qene krejt te vetedijshem se ca po bejne. Njerezit ne pergjithesi qe most of the time, they don’t really know why they do things, they just make up reasons mbasi ndodh ngjarja. Keshtu ne monologjet kontemplative, ata i gjen duke i treguar histori vetes se tyre, per veten e tyre, qe shpjegojne veten e tyre/veprimet qe kane bere. Ndaj nje pjese e artisteve e kane te veshtire te shpjegojne vete veprat e krijuara prej tyre (do they know their own thoughts? Can they witness them in action?). Nga ketu mund te krijohet nje shteg diskutimi per vullnetin e lire, sa i lexueshem eshte fati i njeriut? Sa arrin ai ta krijoje vete fatin e tij? Sa real eshte vullneti i lire ne mungese te rregullave te shkruara qe diktojne si te jetosh jeten?

Druajtjen nuk e kisha per shkrimin, e kisha me teper per simpatine per veprat e Pollocks dhe xhazin (harrova te them qe Pollocks degjonte gjithe dite xhaz), qe nga pikpamja klasike jane vepra satanike. Prandaj edhe justifikimi.

Ne plan te fundit ekziston liria gjithnje, nese supozohet se ekziston ndergjegja dhe per pasoje rregullat jane te shkruara ne te, me pas shkruhen ne leter, ose ne gur, siç beri Moisiu. Dekalogun nuk e kane shkruajtur UFO-t. Problemi eshte se ndergjegja eshte ndare ne dy fele ne konflikt, pjesa origjinale e Zotit, dhe pjesa satanike e mbas Renies, nuk eshte kollaj te jesh Hitler, Stalin, Enver. Prandaj njeriu eshte qenie e palumtur ne konflikt. Duke folur cinikisht, do te ishte qenie e lumtur sikur te fitonte perfundimisht e keqja satanike, do te jetonte i lumtur pa konflikt.

Ne kete kuptim, dhe vetem ne kete kuptim, njeriu eshte i lire kur ben zgjedhjen e duhur, kuptohet se çfar lloj zgjedhje e kam fjalen, zgjedhjen e herojve, martireve, shenjtoreve. Kjo eshte e veshtire sigurisht, por edhe te besh zgjdhjen e Leverkuhnit nuk eshte e lehte. E lehte eshte te rrish midis, as ketej e as andej, siç bejne shumica e njerzve, ne zonen gri: çme duhet mu mer jau! Gje qe pare ne kontest, nuk eshte e lehte as kjo sa duket. Ka nje letersi te tere moderne qe pershkruan vuajtjet e deheroit.

Per te sqaruar me teper pyetjen tende rreth fatalitetit (ne fakt fataliteti eshte nje metafore, nuk ekziston, sepse ndryshe nuk do te ekzistonte liria) vjen ne ndihme romani i Manit, ku Satani i thote Leverkuhnit se e kish zgjedhur nder shum te tjere qe i vogel, dhe ndjekur e perkujdesur qe i vogel. Dmth si Zoti, ashtu dhe Satani, zgjedhin dhe perkujdesen per kampionet e tyre para se te vije momenti i zgjedhjes, dmth ne nje fare menyre ne jemi kushtezuar nga lloji jetes qe kemi bere para momentit te zgjedhjes (çdonjeri ka nje moment ose disa momente te tille ne jete ku vihet ne prove liria e tij). Jemi te kushtezuar deri edhe nga trashegimia nga prinderit tane, dhe me tej ne historine trashegimtare. Dmth nje standard i trasheguar jete te mire lehteson (ose veshtirson nese i keq) zgjedhjen dhe lirine tone. Por sidoqofte fjala e fundit na takon ne, kushtezim dhe fatalitet absolut nuk ka.

Sigurisht jo absolut, por percakton zgjedhjet tona ne nje perqindje te caktuar, shpesh decizive. Kete po thoja, jane programe te brendshme te trurit tone, qe procesojne pa na vene ne dijeni per punen e tyre. Shpesh kto procese automatike na shfaqen ne endrra, per kete arsye mendoj qe endrrat vertet mund te mos jene reale por mund jene me te verteta se realiteti. Ne kete kuptim njeriu i thjeshte ben zgjedhje inkoshiente dhe i analizon me vone per te kuptuar me imtesisht faktoret qe kane influencuar keto zgjedhje, nje pjese te rrenjosura ne personalitet, nje pjese influencat ambjentale te momentit (familja, rrethi shoqeror, vapa, ftohti, hormonet :stuck_out_tongue_closed_eyes:), dhe humbet neper dhomat e subkoshit, here e humb kontaktin me ligjet e shkruara ne ndergjegje, e here e rivendos kontaktin. Keshtu e perfytyroj jeten e njerezve ne zonen gri, jete qe fatkeqesisht deri diku eshte e lexueshme nga fallxhoret.

Aqua, menjeane teoria, un praktikisht tani jam ne dileme per oferten e bere per vendin e adminit te Corporates Prodhim Biçikleta me Vajguri ose Qymyrguri. Si t’ja bej? Me jep nje mend edhe ti, zene se ti je Esmeralda e pakushtezuar nga hormonet. Si t’ja bej?

Meqe ty te pelqejne kartoonat njesoj si mu, kape kete karton per Pollok:

1 Like

:joy::joy::joy: o c’me shkrive qe me mjes!! Une do e kisha bere me qejf kete pune po te kisha kohe. Por puna ime e perditshme nuk eshte ne kompjuter keshtu qe pak ulem, me se shumti shkruaj nga telefoni. Dua te them, nese te pelqen dhe mundesh, go for it, cdo sakrifice qe njeriu i ben kohes per te miren kolektive eshte e cmueshme.
Une jam ndoshta njeriu i fundit per t’u pyetur kur merren vendime, sepse kete difekt e kam ke karakteri im, dilematike e pandreqshme, shquhem per te marre vendime ne momentin e fundit, edhe kur duhet te vendos aty konfondohem, disa here kam perfunduar duke hedh zaret se nuk vendosja dot. Prandaj me intereson kjo ceshtja e zgjedhjes me vullnet te lire dhe fatalitetit.

Tani e pashe filmin, sa domethenes per pikturat e Pollock :slightly_smiling_face:

“The world is a king, and like a king, desires flattery in return for favor; but true art is selfish and perverse — it will not submit to the mold of flattery.”

Ludwig van Beethoven

Eh, mër Inkuizitori-Tik,

Në mënyrë të pashmangshme çdo debat konstruktiv në gjirin e PPU fillon si polifoni (kakafoni) dhe përfundon si dialog (duet).

Tema më pëlqeu shumë më tepër si ide se sa si shtjellim. Referenca ndaj Tomas Mann ishte e qëlluar por nuk duhet të kthehej në shterruese, aq sa të shëndrrohej si një recension të romanit të tij “Doctor Faustus.”

Thjesht për ide, do të ishte shumë më inteligjente një krahasim mes “Doctor Faustus” të Mann-it dhe “Mjeshtri dhe Margarita” të Mihail Bulgakov. Që të dy me mjetet dhe metodat e tyre merren me fatin e Artistit dhe përpjekjen e tij për të tejkaluar realitetin mbytës.

1 Like