un e kpus, sa sa ta fus (ta akordoj) aty
Bukuria eshte ana tjeter e Medaljes se Dashurise ! Me nje fjal eshte dashuria qe do te shpetoj boten ! Se pa dashuri pa dashni nuk ka bukuri apo jo ?!
ashtu eshte, kte po bejme un e zhardina, nuk e shef? po sublimohemi aty! 
Aty u sublimofsh!
Dy-tre gjëra lidhur me shkrimet e Tikut-Inkuiz.
Pa asnjë dyzim, tema “Bukuria do të shpëtojë botën-2” dhe parardhësja e saj 1, janë nga më interesantet që PPU ka arritur të botojë ndonjëherë. Bile, janë shkrime si këto që e ngrenë PPU mbi gjolin e simotrave të saja shqipfolëse blogje-llogje.
Së pari, shkrimet në fjalë jo vetëm që gjenden me qindra pash larg praktikës copy-paste tashmë klasike të PPU që shkon dhe zgjedh artikujt e mediave shqiptare dhe të huaja si kasten që të na marrin shpirtin dhe na nxjerrin sytë dita ditës ( qé, edhe sot në t’gdhime na doli Lloto primitive… sa nji çarçaf!) por nga ana tjetër, shprehin një përpjekje të vërtetë të autorit të sintetizojë një informacion që zakonisht është varrosur nga tonelatat e pafundme të trash-it mediatik!
Simpatitë apo antipatitë personale lënë mënjanë, është thjesht respekti për përpjekjen e bërë nga tjetri i përkushtuar që më shtyn të përmend se Tiku lexon boll, përzgjedh mirë, shkruan me përkujdesje - në dallim me plot e plot të tjerë Peshq, të cilët diskutojnë pafund, komentojnë pa teklif - bile edhe kritikojnë sa ju ha palla pa asnjë dallim race, feje apo origjine, pa i bërë asnjëherë pyetjen vehtes: po sikur të merrja pendën dhe të shkruaja ndonjë gjë që ja vlen barra… ?
Së dyti, këto shkrime ngrenë probleme shumë interesante të një mënyre ndryshe të kqyrjes së motorit ekonomik të botës së sotme globale. Sejcili prej nesh në mos është i ndërgjegjshëm, të paktën arrin të kuptojë me instikt se kjo ekonomi është nën pushtetin e multinacionaleve pa fé dhe pa atdhé - e infektuar deri në palcë nga logjika e fitimit max dhe me çdo kusht, nën zgjedhën e institucioneve financiare që manipulojnë një fluks monstruoz të pares dhe sillet me indiferencë të plotë - për të mos thënë përbuzje, ndaj kushteve të punës apo të jetës të rrogëtarëve, kudo qe ata gjenden.
E pra, persona si Cucinelli (apo Adriano Olivetti) dhe Yvon Chouinard i përkasin një race njerëzish fort të rrallë sot, gati në shuarje pas të shquarit Robert Owen: racës së utopistëve - ajo racë njerëzish që shohin diçka më larg se thjesht interesi i tyre - xhepi apo kuleta, dhe që bëjnë diçka më tepër se ç’është zakoni i katunarit - zgrepja, pasi rrezikojnë deri edhe pasurinë apo emrin apo statusin e tyre social për t’ja arritur qêllimit që i venë vehtes.
Mund t’i kritikojmë sa të duam (hipokritë, të shtirur, pseudo-humanistë etj… etj) duke ju përmendur se një triko kashmiri 1000 evroshe, mbivlerën e të cilës ai thotë se e ndan bujarisht me puntorët e vet, i bie ta blejë vetëm ai që ka pare me thes - ndryshe, ai që ju rrjep lëkurën puntorëve të tjerë diku gjetkë.
Po ashtu, mund të përgojojmë magazinierin-look Chouinard duke thënë se ata që kanë nge të ngjisin majat e maleve me veglat e tij alpinistike nuk janë aspak sudanezët e vegjël që vdesin urije - por, kalifornezët byth mëdhenj që hanë 10 burgers m’vakt !!
Fundja pse jo! Në stilin: jam gati të kërrej një sy nga të mitë, mjaft që Perëndia t’i kërrejë dy Cucinellit- Chouinard ! Et qu’il crève! ( shqip: aty t’ngordhë qëni!)
Por le të imagjinojmë për një çast se kêta lloj njerëzish ndoshta ( guxoj dhe them - ndoshta) me të vërtet dhe jo fallco të janë të frymëzuar nga principe jo të zakonshme. Që ata besojnë në vlera që të tjerët nuk kanë as kohe, as nge as edhe koqe që t’i marrin parasysh: për shembull, në dinjitetin njerëzor si një diçka e patjetërsueshme, apo në etikën e punës dhe të zanatit - ndryshe, që ata besojnë se fjala “artizanat” është e ndërtuar nga dy fjalë të tjera “zanat” dhe “artist” por që dikush i ngutur - dhe i përmutur, e ka përdredh’ dhe përmbledh’…
P.S: të vetmen vërejtje (për momentin) ndaj Tikut-Inkuiz është ajo lidhje me titullin: përse fjala bukuri? a s’do të ishte më mirë njerzilluk?
P.P.S: atij qi m’del dhe m’knon: e mër ti, e dim’ ne kët zanot - del kukuvajka dhe i thot bufit - ah’ sa t’bukur t’kom mër vllai jem. jam tuj e prit me pall sheshit tek tema e Jotit
1 Like
sepse fjalen bukuri un e perdor jo ne kuptimin e zakonshem, si diçka e bukur qe dallohet estetikisht prej te tjerave (psh Mona Lisa e Leonardos), por si maje e njerzillikut, si gjeja me e madhe qe mund te kete njeriu dhe mund te beje njeriu, dmth me teper se njerzilliku i perdor ne kuptimin e zakonshem, si thjesht miresi, si puna e tironsave qe thon: “ne jemi t’mir vallaj, nuk i bojme keq njeriu, vallaj”.
Tituli eshte nje shprehje misterioze e Dostojevskit, qe e ka marre kallup Cucinelli, por e pa e ditur e perdor ne kuptimin e sakte.
Kete e kemi diskutuar me duket tek pjesa e pare e shkrimit, tani do e shoh per siguri. Kthehem pas pak.
qe ku e ke komentin, ka marre dhe pelqimin tend:
t’lutna fort zotnija tate - mos na fyj aty ku na dhem’ mo shum - te tironclliku!
Pse mër daj", kujton tina se maj men’ una se çere kom bo like ktu e dhit’ vjet mo heret?
Masanejna, hané ti hané Dostojevgu - mos u mçif mas gaxhojit!
P.S: po nuk mori medaljen e artë kjo shprehja më lart, besa nuk do bëj më asnji koment tek PPU!
A beson, jam tuj qesh me vehten për atë çka më kapi lapsi… Jam bo’ ene un’ si Pjeri - na infenksionoi burri botes, ha e pi nji shishe ven…
1 Like
eshte me teper per te theksu e per te bere koshient qe fjala Bukuri ka potencial me te madh se fjalet Miresi dhe Vertetsi, eshte fjala me potente qe ekziston. Dhe qe Cucinelli, Adriano Olivetti, Yvon Chouinard dhe kategoria e tyre qe nuk njihen akoma, jane mbi te gjitha Njerez te Bukur.
Dhe do te vije nje Dite e Bukur qe te njihet kjo nga te gjithe. Nuk ka shpetim tjeter.
menjeane gallata, ketu konsiston vlera e padiskutueshme e ortodoksise (dhe Rusise qe po mundohem te shpjegoj tek tema tjeter dhe shum tema te tjera) mbi katoliçizmin (Evropen) dhe protestantizmin (Ameriken). Ne kulturen ortodokse, dhe me specifikisht ne kulturen ruse, del me qarte superioriteti i Bukurise, perfaqsuar nga shen Sofia (Madona ortodokse) dhe arti i ikones.
(Tarkovskij kete ka dash te kape si disident bythpamuk, meqe e kemi tumllas blogun me tarkosvjane perendimore)
Ortodoksia fokusohet ne beauty and magic .katolicizmi ne ideas and deeds .pas renies se perandorise romake Vatican i ngeci barra e qeverisjes politike Te europes ndersa qisha lindore u perqendrua vetem ne funksionet e saj ecclesiastical.
kjo qe thu ti eshte nje arsye, arsye tjeter eshte se Ortodoksia eshte dega me arkaike e krishterimit, ndodhet me ne lindje, sa me ne perendim aq me teper pragmatizohet dhe shkencezohet dhe materializohet njerzimi. Fenomeni ndeshet i spikatur edhe ne kultura te tjera lindore, si japoneze dhe myslimane:
Dëshminë shteruese të superioritetit të fjalës të shkruar bukur (kaligrafisë) deri në adhurim fetar e përmban në vete kultura islame. Në Islam ngado shkruhet bukur mbi, jo vetem mbi mure të shenjta të Xhamisë dhe talismanit fatmirndjellës, por edhe mbi çfardo lloj forme tjetër arkitekture, tenda dhe qilima, e deri mbi objekte përdorimi të përditshëm: veshje, pjata, vazo etj. Në rastin e Islamit shkrimi kaligrafik si krijim estetik superior (dyfish superior, meqë shkruhen fraza të Kuranit, besuar nga myslimanët që është shkrimi qiellor arkeotip i zografisur nga Zoti, dmth protoshkrimi, Ursprache), zëvëndëson dhe trashëgon pozitën superiore të figurës njerzore ndaj botës organike të ndodhur më poshtë në shkallën e evolucionit të Krijimit (bota inorganike ndodhur akoma më poshtë). Për këtë arsye në mure xhamish ndeshet bukurshkrim safi, i pa përzjerë me motive të tjera, plus dy lloje të tjera të përzjera (arabeske) me motive dekorativë vegjetalë (bota organike) dhe me forma gjeometrike (bota inorganike). Megjithse shkrimi arab është alfabetik, dmth analitik oksidental, adhurimi i shenjës tejkalon Lindjen e Largët. Vetë fjala Kuran do të thotë “lexim”, ndërsa fjala e parë me të cilën hapet libri i Kuranit është “Lexo, … ”. Plus ndalesa e paraqitjes së figurës njerzore (në fakt zbatuar vetëm në mjedise dhe ndërtesa fetare si përbuzje ndaj idhujtarisë), e cila ka kanalizuar energjitë krijuese drejt një arti origjinal anikonik të formave ekspresive jo-figurative, jo-drejtpërdrejt referenciale me forma reale ose natyrore, duke braktisur artificat e nevojshme për pikturim të reales ose natyrores: perspektivën, dritëhijen, modelimin, me pasojë fatale superioritetin e shenjës, simbolit, dekorativitetit, grafizmit, kolorizmit (shëmbulli ilustrues më i rëndomtë: qilimi persian). Pra në artin islamik ndeshet gjithçka që kanë synuar, teknikisht dhe shpirtërisht, piktura e traditës së Lindjes së Largët dhe arti i ikonës ortodokse (madje në Islam ndeshet në mënyrë më radikale)(5), të dyja frymzuese dhe ndikuese të modernizmit, përkatësisht impresionizmit dhe avangardës ruse më pas (shih pjesën e parë të këtij shkrimi), e akoma më pas rrokullimës së ortekut të artit evropian të mbas Luftës Parë Botërore dhe artit amerikan ikonoklast dhe anikonik (veçanërisht action painting) të mbas Luftës Dytë Botërore.
…5 - Zbukurimin e sipërfaqeve të çfarëdo lloji qoftë, arkitekturë apo tenxhere, tempull apo banesë, në artin islamik nuk ka qëllim thjesht dekorativ si rëndom kudo dekoracioni artistik, por është një veçanti i pa shok në histori të artit. Nëse dekoracioni synon të veshë sendin për ta bërë më të dukshëm (të bjerë në sy) ndër të tjerë si më të bukur dhe më informues se të tjerët, dekoracioni islamik synon përkundrazi ta maskojë sendin dhe shkrijë objektin (dissolution of matter) duke shfaqur esencën dhe idenë e pafundsisë së bukurisë së Krijimit përtej dukjes materiale dhe jo formën e fundme shqisorisht të perceptueshme të gjërave të krijuara. Në këtë kuptim arti islamik është “art religjioz”, dmth postulati i ndalimit të paraqitjes së figurës (preçedencë hebraike) ështe pasojë i postulatit parësor kuranor që bukuria është atribut hyjnor (esencial, shpirtëror, i pafundëm, abstrakt, jo-figurativ), dhe jo anasjelltas si zakonisht kujtohet dhe ofrohet (që ndalimi i figurës krijon shpirtëroren jo-figurative).
http://arkivi.peshkupauje.com/2015/07/lind-andej-nga-lind-e-perendon-nga-perendon-pj-ii
@Xixa-g po ci ke keto patetizma mo ?! -si ka mundesi qe komentet i merrni personalisht njeher ? per temen diskutova mer, por ja qe per ca gjera kam mendim ndryshe… ca ka ketu ? -dmth po te thosha : ueee; , i modh tiku… je i papam etj si keto superlativa, do ishte koment i bukur per temen dhe per tikun kshu ? -po do ishte qesharake, me duket mua.
shiko, ne vetvehte, te berit nje koment apo me shume ne kete teme, tregon vleresim per autorin dhe subjektin qe trajton sepse arriti te me ngacmoj mua si lexues interesin per te thene dicka per shkrimin e tij. pra tema per mua ishte interesante ! dhe kjo eshte merite e autorit. por natyrisht qe eshte teme e hapur dhe ka vend per disktuime, mendova une…
nejse, ky eshte komenti im i fundit se une nuk do shkruaj me komente ne shkrimet tuaja ( xixa - tiku) … tashi jo se do behet ndonje qamet i madh qe nuk do shkruaj une, se mbase tingellon si kercenim. e as nuk them kushedi gjera te mencura. por nuk e kuptoj dot se perse i merrni personalisht e pastaj i ktheni ne irritime e sulme ‘‘agresive’’ qesharake ndaj komentuesve… i kam bezdi keto !
miqesisht, meqe ju keni pretendim dhe perceptim ndryshe se si duhen bere komentet ne shkrimet tuaja dhe qe te shmangni cdo keqkuptim, ju sugjeroj te shkruani qe ne krye te temes se kush duhet te komentoj ne shkrimet tuaja, shoqeruar edhe me nje manual te shkurter per menyren dhe linjen qe duhet te ndjekin komentuesit per te bere komente.
1 Like
neqoftese ke ndonje gje me xixen, laji hesapet me xixen, pse me fut mua ne hesap, ne kuptimin qe nuk do te komentosh me ne temat e mija.
hesapet jan veç e veç, psh un jam grinde edhe me zhardinen, ndryshe nga ty, i kam thene qe nuk i besoj per asgje. Per ty nuk e besoj kete gje, megjith yzmetin qe po i ben ti.
Ti akuzon se po te kufizoj ne komente, ne fakt un nuk kam kufizuar asgje, gjysmat e komenteve jane marrzira evidente, e te jete per mua te rrine aty se mire jane, e me keq qofshin.
si e ke hallin, kerkon vete te jesh i lire ne komentim, e me kerkon mua si autor i temes te mos mbroj pikpamjen time? E si ta mbroj pikpamjen time, pa kundeshtuar pikpamjen tende?
I njejti problem gjithanej, asnjeri nuk ve re eren e pordhes tij, i duket ere livando.
autori e thote te tijen ne artikull dhe i le pak hapesire lexuesit tek komentet
1 Like
jo jo, qe mbrojte pikpamjen tende dhe qe kundershtove ate timen, bere shume mire , natyrisht ! dhe une tu pergjigja kur mu drejtove direkt me duket, apo jo ?
megjithate, lexova qepare komentet e temes ne pergjithsi, e pashe qe me kishe permendur disa here larte e poshte neper komente qe as nuk me drejtoheshin mua fare, me sugjermin e duke insistuar se perse une nuk e kuptoja ashtu sikurse doje ti kete teme… plus nje irritim i pergjithshem qe se morra vesh fare perse .
jo, ky eshte kufizim per mu qe kosideroj potencialin e komenteve me te larte se te artikullit. Si ka ndodh ne fakt ne kete teme me komente te dobet, ne thelb te dobet, meqe te paragjykuar, paragjykojne ke ka para si hipokrit. Mos te futem ne te thella per te bere analiza psikologjike se na nxefet Beluli.
pergjigjen e ke ne komentin qe i kam bere square, megjithate e perseris se pse jam i irrituar me ty. Sepse dyshoj, megjithse formalisht nuk kam asnje fakt dhe me plot te drejte formalisht mund te nxefesh, se ti i paragjykon, nuk beson tek çfar ndjejne vertet afaristet ne fjale. E kam thene qe edhe une dyshoj, por perdor kritere per kete. Por eshte e pamundur te diskutohet normalisht dhe te sqarohen gjerat sepse futet ne muhabet edhe zhardina femen bashke me aty-ne e saj, dhe behet nje remuje me rezultat kete qe shef.
jam i dyzuar per momentin (por anoj me shume nga njera fele) ne lidhje me komentet e tua Inkuizitor. perndryshe artikujt te vijne me pak te sforcuar, joagresive dhe me nxites dialogu ne krahasim me komentet.
eshte ne natyren e komenteve, plus ne natyren time, te jene me agresive, sepse jane dal vivo dhe me tjetrin qe eshte gjithnje problem, ndersa shkrimi eshte i menduar ne vetmi.
ja erdhi aty, mungon dhe dasara me katrorin tani.
Ne vazhde te ankeses se siperme per moskontributin ne PPU, le te lejohem te shpall turpin tim, njekohesisht per kohen e dhene dhe te mosdhene. Do te shkruaja edhe une mire , por jo aq mire sa Tiku sikur nuk do te punoja 12 ore/dite, 7/7 (kapitalizma te vret qelizat e trurit). Me kete rast falenderoj edhe une tikun qe na sjell shkrime te mira. I kerkoj ndjese gjithashtu qe keqkuptova me lart ate çfare dukej si ftese te merrja pjese ne diskutim.
Per diskutimin (le t’i heqe vrap tiku syte duke filluar nga ketu-e-poshte), koncepti i veshmbathjes etike dhe ekologjike ka ekzistuar paralelisht me masivizmin e industrise se modes (fibrat sintetike fundja marketoheshin si ekologjike ne fillimet e tyre); perpjekjet me revolucionare jane bere ne vitet '90-2000 ne fibra te reja te disponueshme si dhe ne procesin e trajtimit te tekstilit dhe perfundimisht prodhimit. Marka si Stella McCartney, Edun, Gareth Pugh e me radhe, kane qene vetem disa nga pionieret e pare te mbeshtesnin moden e qendrueshme apo durable, apo sustainable siç thone barbaret anglishtfoles. I vetmi problem ose e vetmja kleçke, eshte qe ekologjikja ishte dhe eshte per klientelen e tyre te perbashket vetem nje komoditet tjeter , identifikues luksi, siç eshte xhaketa me thake Chanel, dentella e Elie Saab, eleganca mashkullore e Armanit, shtampat kartoneske te Moschinos, thurjet e Puccit, perfeksionizmi i Celine,etj., etj.
Ndryshimet e verteta jane bere ne kategorine lowbrow te industrise, nga kompani gjigante deri tek ato me te voglat, te nivelit lokal. Urban Outfitters, H&M, &OtherStories, Uterque, COS, Uniqlo, etj., kane krijuar linja te perkohshme dhe permanente etike dhe ekologjike sa duke mbeshtetur krijues te rinj sa duke ricikluar materiale dhe rroba te vjetra. Sigurisht, ndryshimi nuk eshte i mjaftueshem, ne mos i padukshem krejt, por koncepti vetem i popullarizuar apo i demokratizuar (vlera e nje trikoje < 1000 euro) ka per fuqi te ndryshoje kulturen.