Ku janë barbarët?

Letërsi
1

d5f306931a7c632755e7b69e114a0d75

Duke pritur barbarët
(Konstandin Kavafis)
Ç’po presim ne të mbledhur te ky shesh?
Barbarët do të mbërrijnë sot këtu.

Përse Senati rri pa punë sot,
Dhe senatorët ligjvënës ç’presin?

Barbarët sot që larg do të arrijnë,
Çfarë ligjesh mund të bëjnë senatorët?
Barbarët ligjet krejt do bëjnë vetë.

Pse perandori ynë është ngritur herët?
Te porta e madhe e qytetit rri,
Sipër mbi fron, solemn dhe me kurorë.

Sepse barbarët sot do mbërrijnë këtu.
Shefin e tyre mbreti ynë do presë,
Madje një pergamenë për të ka gati,
Të mbushur plot me tituj e me lavde.

Përse dy konsujt tanë, tok me pretorët
Togat e kuqe hedhur kanë mbi supe?
Pse mbajnë aq byzylykë me kuarce,
Unaza me smeralde shkëlqimtare?
Në duar pse shkopinj të çmuar mbajnë
Të veshur fund e majë argjend e ar?

Sepse barbarët do të mbërrijnë sot
Dhe nga të tilla gjëra ata mahniten.
Pse s’vijnë oratorët si përherë
Të mbajnë fjalime dhe këshillë të japin?

Sepse barbarët do të vijnë sot
Dhe prej fjalimesh ata shpejt mërziten.

Pse befas ky trazim tejpërtej sheshit,
(Shiko fytyrat si u ngrysën krejt),
Pse rrugë e sheshe u shkretuan befas,
Dhe njerëzit në shtëpi kthejnë plot merak?

Sepse ra nata dhe barbarët s’erdhën
Dhe nga kufijtë dikush mbrrijti e tha:
Se asgjëkund barbarë atje s’ka.
Po vallë tani ç’do bëjmë ne pa barbarët?

(përktheu Ismail Kadare)

Për fat të mirë ndodh akoma që poetik të jetë profetik edhe në epokën moderne. Këtu gjeni disa interpretime të poezisë Barbarët të Kavafis (shkruar në vitin 1898 botuar në vitin 1904) si profeci të realizuara deri edhe në ditët tona.

Ndërsa në fund të kësaj video këngëautori e tregon se kush janë barbarët e vërtetë, nuk ka më nevojë të interpretosh, vetëm shih e shkruaj, ose shih e këndo.

Barbarët
(Giorgio Gaber)
Fundi i një qytetërimi
Pothuajse nuk vihet re kurrë nga ata që e përjetojnë drejtpërdrejt
Fundi i një qytetërimi
Ndodh nga cofja e parimeve të vjetra mbi të cilat mbështetej
Por edhe nga qëndrimet më banale të përditshmërisë sonë
Fundi i një qytetërimi
Gjithmonë parashikon pushtimin nga hordhitë barbare
Që futen tinzarë në strukturat themeluese
Dhe pak nga pak ata zënë të gjitha pozitat e pushtetit
Sa më tepër njeriu, i ashtuquajtur i qytetëruar, është i lodhur dhe i patakat
Aq më tepբr është e sigurt dhe e pashmangshme fitorja e barbarëve

Bukuria e një atelieje plot parfume dhe buzëqeshje
Armani Dolce dhe Gabbana Valentino
Miti i një rock star me sukseset e tij gjithnjë e më të bujshme
Dhe ju të gjithë në këmbë me çakmakun tuaj

Dhe ndërkohë barbarët
Mbërrijnë barbarët
Dhe ndërkohë barbarët
Mbërrijnë barbarët

Të kalosh një mbrëmje të gëzuar në atmosferën intime të shtëpisë tuaj
Të marrësh pjesë në një program llahtar me grahmë në fyt
Ose në një stadium të madh në minutën e fundit të pjesës së dytë
Goli më në fund arrin dhe brohorma e valëzuar fillon

Dhe ndërkohë barbarët
Mbërrijnë barbarët
Dhe ndërkohë barbarët
Mbërrijnë barbarët

Llotaria totogol, gratta e vinci, çfarë emocioni
Jeta është një vezë Pashke një llotari
Lezetin e një trupi të shëndetshëm të hash pak dhe stërvitesh mirë
Me masazhet dhe homeopatinë tuaj

Dhe ndërkohë barbarët
Mbërrijnë barbarët

Por kush janë barbarët
Mbas pak jua them barbarët

Dhe je i zënë me punë për të bërë asgjë e me asgjë për të thënë
E keni kuptuar që edhe pamja mund të përmirësohet.
Ju bëni fytyrën tuaj, duart tuaja, këmbët tuaja, ju bëni flokët tuaj
Por ankthi rritet, ju i bëni gjinjtë tuaj bythët dhe kofshët
Eh çfarë kofshësh

Dhe duhet të them që jeni të zotë, të zotë
Je shumë mirë mirë
Që jepni kontributin tuaj
Ndihma tuaj festive dhe origjinale
Për rënien për rënien
Për rënien e Perandorisë Oksidentale

Në këtë shfaqje gazmore
Secili është artist ashtu siç mundet
Zhytur në një kompjuter duke u koqëzuar me një lodër të bukur
Një video plot me pengesa pafund.

Zakonisht përfundohet në një restorant intim të lezeçëm
Një të ngrënë të bollshme dhe gjithçka shkon për bukuri

Dhe ndërkohë barbarët
Mbërrijnë barbarët
Dhe ndërkohë barbarët
Mbërrijnë barbarët

Emocioni i pazakontë i një të diele paksa të veçantë
Të mallëngjyer në turmë për të parë Papën
Ekziston një ndjenjë euforie transformimesh të mëdha shoqërore
Pas pak gjithçka ndryshon, tanimë jemi në Evropë

Dhe ndërkohë barbarët
Mbërrijë barbarët
Po kush jane barbarët
Mbas pak jua them barbarët

Dhe ju shkujdesur me asgjë për të bërë me asgjë për të thënë
Një hidromasazh gjysmë ore stretching dhe mshoja me vallëzim.
Pak palestër pilulën tuaj por pa tepricë
Pak vathë llambë prej kuarci
Dhe një fije floku seksi çfarë seksi

Dhe duhet të them që jeni të zot, të zot
Jeni tamam të zot
Që ju të jepni kontributin tuaj
Ndihmë tuaj festive dhe origjinale
Në rënien në rënien
Në rënien e Perandorisë Oksidentale

Dhe ndërkohë barbarët mbërrijnë barbarët
Nderkohe barbaret por sa frikë barbarët
Mbërrijnë barbarët
Si i jetojmë ne barbarët
Nga ajo që ne bëjmë barbarët

Po por kush jane barbarët
Tani po jua them barbarët
Barbarët barbarët barbarët

Ja ku jemi këtu ja ku jemi këtu

2

:tulip: :maple_leaf: :leaves: :fallen_leaf: :herb: :seedling:
i modh Gaber! më i modh se mu dhe se Mirjami!

3

ideja e parë kryesore e kesaj poezie te Kavafis, sipas melejezyshës, eshte e verteta qe asnje Perandori nuk ka cof per shkaqe te jashtme - siç mësohet rëndom nëpër shkolla dhe katedra universitetesh rrenacakë -, por ka cof per shkak degradimi te brendeshem. Asnjë perandori nuk eshte vrarë nga barbarët ante portas, por është vetvrarë nga vetë të qytetëruarit; përkundrazi, barbarët i kanë dhënë jetë të re një kufome të cofur me kohë.
Ideja e dytë kryesore e melejezyshësh është se në Fund të Historisë, në të cilën tashmë jemi, Oksidenti nuk cof dot sepse nuk ka barbarë që ta ringjallin, është oksidentalizuar edhe Orienti. Kështu ose cof e tërë bota, ose vijnë UFO-t, ose kërma oksidentale ngjallet si shën Llazari.

4

Kurrë nuk kam gërrryer tokën, kurrë nuk kam gjuajtur foletë, nuk kam herborizuar e kurrë nuk kam qëlluar zogjtë me gurë. Por librat kanë qenë zogjtë dhe foletë e mia, kafshët e mia, stalla dhe fusha ime; rafti i librave ishte bota e mbyllur në një pasqyrë; e si pasqyra kishte thellësinë e pafund, shumëllojshmërinë, paparashikueshmërinë.
Jean-Paul Sartre, Fjalët

Nëse artisti i modh wunderkind do të gërryente tokën, do të gjuajte foletë, do të herborizunte dhe do të qëllonte zogjtë me gurë, siç bëjnë rëndom të gjithë fëmijët e shëndetshëm dhe normalë, do të ishte më mirë për atë vetë dhe për ne lexuesit, gjithashtu edhe për zogjtë, bimët dhe pyjet e prera për të prodhuar celulozë për letër.

5

Poezi dikotimike
Nuk thua asgjë, ke thënë gjithçka;
jeton poshtë urës, i ke të gjitha paratë e bankave;
vdes si qen, jeton si star rock;
bën lodra fjalësh, të vërtetën absolute e ke në xhep;
e mira është e keqe, e keqja është e mirë;
e zeza është e bardhë, e bardha është e zezë;
hiçi është diçi, diçi është hiçi;
jeta është vdekje, vdekja është jetë.

E njëjta gjë thënë në mënyrë prozaike: hap e mbyll alternativisht butonin e çelësit të dritave të pemës së Krishtlindjes poetike që nuk kalon asnjëherë edhe nëse është gusht.

6

Arti në shekuj

Nanurisje homerike

Harmonizime klasike

Barazpeshime rilindase

Ç’ekuilibrime manieriste

Stolisje baroke

Stërhollime rokoko-ike

Dalldisje romantike

Dërdëllisje moderniste

Bëlbëzime postmoderniste

Blegërima epidemike

7

Të bësh reaksionarin ose progresistin, ekuivalente me të bësh përkatësisht të djathtin dhe të majtin, janë të dyja budallallëk me brirë ose budallallëk me dy brirë kriminale satanike. Ndryshimi i vetëm midis tyre është se janë budallej ndryshe, por që kriminalizojnë njësoj, çfar është e tërë e çarfalisin në dy.

8

Trajtimi që i bëhet influencer në media digjitale tregon qartë si vepron pothuajse ligji historik: budallejtë dhe të urtët braktisen në vetmi; ndiqen vetëm as mish e as peshk-ët kaqolë, dhe perversët që janë as mish e as peshk me vetëdije, dmth janë edhe mish edhe peshk.
Kjo situatë është e favorshme për budallain që me fakte nuk rezulton ndryshe nga i urti.

9

Diktatura e njëshit pa asnjë lidhje përveç të interesit dhe formalitet me numrat e tjerë - historia e dëshmon me raste të shumtë se njëshi e ka hequr qafe deri edhe dyshin (shoku Enver vetvrau Mehmet Shehun, Stalini vrau Trockin), pale të tjerët numra të papëfillshëm dërguar nëpër kampe përqëndrimi dhe vënë në mure pushkatimi -, dëshmon se tirani, individi kampion, përfaqson si model më mirë e më bukur nuk bëhet mendësinë individualiste, të cilën për ironi e propagandon demokracia.
Tirani është individi par excellence si mishërim i lirisë absolute sepse kulmi i lirisë është liria për të vrarë kë të teket.

10

Shprehja në shqip që urrej për vdekje më tepër se çdo tjetër është “si gjithë të tjerët”, e cila
vazhdon të dëgjohet vazhdimisht në eter - megjithse më pak se dikur - veçanërisht në vizita formale. Kur vizitorët dhe të zotët e shtëpisë nuk dinë ç’të thonë, krijohet një heshtje që rri pezull në atmosferën e dhomës së pritjes, e menjëherë dëgjohet e mallkuara frazë (e paraprirë nga një psherëtimë si valvol sigurimi që çliron presionin e lartë):

-Ehh, ç’të bësh!? Si gjithë të tjerët!.

Kjo është mëyra narkotike më elegante për të mbytur zërin e ndërgjegjes që thotë që duhet bërë diçka në këtë mizerje kolektive, dhe dëshmi që frika nga opinioni publik është e barabartë me frikën nga vdekja. Dikur këto dëshmi identifikoheshin në mes tyre; ka vlerë jeta në diktaturë për të kuptuar gjëra që në demokraci nuk mund të kuptohen kurrë.

11

Jetoj në një gjëndje fantazimi të përhershëm të së ardhmes. Nuk besoj fare në arritjen e përsosmërisë njerëzore. Besoj se bëmat e njerëzve nuk kanë asnjë efekt me vlerë mbi njerëzimin. Njeriu sot është vetëm më aktiv - jo më i lumtur - jo më i mençur se ai ishte gjashtë mijë vjet më parë.
Edgar Allan Poe, letër dërguar James Russell Lowell, Nju Jork, 2 korrik 1844

Fakti që Poe jeton në një ëndërr të përhershme të së ardhmes tregon pafuqinë për të realizuar përsosmërinë, e cila është e natyrshme në natyrën origjinale të njeriut, fatkeqësisht në bashkëjetesë me natyrën e keqadashëse që është dytësore, e ardhur pas Rënies. Në rast se situata do të ishte ndryshe, njeriu do të jetonte i lumtur si derri dhe dosa dhe nuk do të kishte
shkrimtarë të mdhenj që besojnë në mospërsosjen e derrit. E gjithë kjo thënë gjithë respekt për derrin që është i përsosur në pafajësinë e tij origjinale si rëndom çdo krijesë e Krijimit - me përjashtim të njeriut i rënë më poshtë se derri dhe dosa.

12

1234567890

13

Të jetohet pa paragjykime është po aq budallallek i pamundur si të bëhet gjeometri pa aksioma; përveç faktit që të mos kesh paragjykime është paragjykim më vete që përfaqson në mënyrë të përmbledhur dekalogun e epokës moderne.
Problemi është çfar lloj paragjykimi ke, e s’do mend që paragjykimi të mos kesh asnjë paragjykim është i pamundur, i çmendur, mashtrues dhe automashtrues, siç është në fakt e tërë gjeometria e kulturës moderne.

14

Ekzistojnë dy lloj rebelësh ose disidentësh kundër sistemit të cilët kërkojnë të gjejnë me patjetër ndonjë të çarë apo krisë të ngrehinës së sistemit në mënyrë që: njëri ta patinojë krisën duke thënë: “bëhen edhe gabime”, ndërsa tjetri t’i vërë barominën që ta hedhë sistemin në erë. Që të dy janë në shërbim të proçesit të kalbëzimit të kërmës në histori, bashkë me dy figurat kundështare spekulare të fuksit, njëri patinon disidencën: “hëmo se të rinj janë, do ju kalojë me tu martuar”, dhe tjetri që çon rebelin në mur të pushkatimit.

15

Nga mënyra se si një koleg në punë më thoshte “mirmjes” kuptoja se çfarë ditë e javës ishte; të hënën një “mirmjes” tërë hundë e buzë, sikur e kisha fajin unë që e kisha dënur njerzimin me punë në Zanafillë. “Mirmjesi” i të hënës ditë mbas ditë të javës binte dekreshendo dhe anasjelltas, ditë mbas dite ngrihej kreshendo dashamirsia e “mirmjesit” sikur isha unë shkaktari i lumturisë së uikendit, ku edhe Zoti i lodhur pushoi mbasi krijoi botën për një javë.

16

Uikendi është treguesi që njeriu është më i modh se Zoti - biri më i modh se baba - nëse Zoti pushoi të Djelën mbasi krijoi botën për një javë, njeriu pushon edhe të Shtunën.

17

Uikendi duke vënë bashkë Sabatin ebraik dhe të Djelën e Meshës së krishterë realizoi unitetin e thyer hebre-krishterë.

18

Ndjenja vetvrasëse në buzë të humnerës që tmerron, me efekt mornica në zonën e shtyllës kurrizore, dhe njëkohësisht josh për tu hedhur, vërteton mitin e Rënies zanafillore si prani e një gjendje vetvrasjeje të përhershme. Tek i vetëvrari fiton joshja ndaj vdekjes, dmth kënaqësia perverse, prandaj vetvrasja është akt impotencë shqetsues për çdokënd (jo më kot akt i dënueshëm nga fetë); i vetvrari kumbon kumtin që njeriu është një i vetvrarë potencial.

19

Distancim social nuk do të thotë distancim seksual, mandje sa më tepër ka distancim social të detyruar nga shteti, aq më tepër ka afrim seksual të dëshiruar nga individi.

20

Jetëgjatësia e një blogu apo faqeje në social i detyrohet budallenjve që riciklohen vazhdimisht ik njëri e hajde tjetri; do të gjëndet gjithmonë ndonjë budalla që kujton se komentet ose shkrimet e tij do të bindin tjetrin dhe ndryshojnë botën.