Libri

tregim i Ivan Bunin

I shtrirë në lëmë mbi një grumbull byku, lexova gjatë dhe papritur u mërzita, madje u zemrova. Përsëri po lexoj që mëngjez herët, përsëri jam me libër në dorë! E kështu ditë mbas dite që prej fëmijrisë. Kam kaluar gjysmën e jetës në një botë të paqenë, midis njerzish kurrë të qenë, imagjinarë, duke u shqetsuar për fatet e tyre, për gëzimet dhe trishtimet e tyre, sikur të ishin të miat, duke u lidhur deri në vdekje me Abrahamin dhe Isakun, me pellazgët dhe etruskët, me Sokratin dhe Jul Qezarin, Hamletin dhe Danten, Gretën dhe Ciaskin, Sobakeviçin dhe Ofelinë, Peçorinin dhe Natasha Rostovën. Si t’ja bëj tani të dalloj midis shokëve realë dhe imagjinarë të ekzistencës time toksore? Si t’i ndaj, si të përcaktoj shkallën e ndikimit tyre mbi mua?

Lëmi ndodhet mbas çifligut, prapa fshatit. Unë lexoja, jetoja me krijesat e të tjerëve, dhe fusha, çifligu, fshati, fashatarët, kuajt, mizat, grenxat, zogjtë, retë, gjithçka jetonte një jetë të vetën, të vërtetë. Dhe ja që papritmas ndjeva këtë dhe u zgjova nga magjepsja libreske, hodha librin në kashtë dhe me mrekulli dhe gëzim, nuk e di me çfarë sy të rinj, vështroj përreth, shoh qartë, dëgjoj, nuhas; mbi të gjitha, ndjej diçka jashtëzakonisht të ndërlikuar, diçka të thellë, të mrekullueshme, të pashprehëshme që gjëndet në jetë dhe në vetë veten time, e për të cilën në libra nuk shkruhet kurrë.

Ndëkohë që lexoja, në natyrë ndodhnin ndryshime sekrete. Ndriçonte dielli në ajrin e hareshëm; tani gjithçka është nxirë, qetsuar. Në qiell pak nga pak janë mbledhur shtëllunga resh dhe re të vogla, aty këtu, veçanërisht në jug, akoma të qarta, të bukura, dhe në perëndim, përtej fshatit, përtej shelgjishteve, të mbarsura me shi, kaltëroshe, melankolike. Një damf nxehtësie, me lagështirë shiu të largët fushe. Në kopësht këndon një beng.

Nëpër udhën e shkretë manushaqe që kalon midis lëmit dhe kopshtit kthehet nga varrezat një fshatar. Mban mbi shpatulla një bel çeliku të ndritshëm ku kanë mbetur ngjitur copa dheu të njomë kaltërosh. Ka një fytyrë të rinuar, të qetë. Kapelën e ka hedhur mbas ballit të njomur me djersë.

-Mbi vajzën time kam mbjellë lule jasemini - tha ai me gjallëri, duke kalur para meje. -Qofshi shëndoshë. Lexoni gjithnjë, sajoni gjithnjë libra?

Eshtë i lumtur. Përse? Vetëm pse jeton në botë, dmth që bën gjënë më të pakuptueshme dhe të mrekullueshme në botë.

Në kopësht këndon bengu. Gjithçka tjetër është qetsuar, hesht, nuk ndihen më as këndezat. Vetëm bengu këndon; lëshon pa nxituar trille gazmorë. Përse, për kë? Ndoshta për vete, për atë jetë, për të cilën që prej njëqind vjetësh jetojnë kopështi, çifligu, shtëpia? Apo ndoshta çifligu jeton për këngën e tij të ëmbël?

“Mbi vajzën time kam mbjellë lule jasemini”. Po ndoshta a di vajza këtë? Fshatarit i duket se ajo e di, e ka mundësi që të ketë të drejtë. Fshatari në mbrëmje do të harrojë këto lule; për cilin pra do të lulzojnë? E megjithkëtë do të çelin lule, dhe duket që lulzojnë jo më kot, por për ndokënd dhe për ndonjë arsye.

“Lexoni gjithnjë, sajoni gjithnjë libra”. Por përse sajohet? Përse heroina dhe heroi? Përse pikërisht romani, novela, tregimi me intrigë dhe katastrofë, sipas një modeli të dhënë e të gjithëpranuar. Frika e gjithkaherë për tu dukur jo sa duhet libresk, jo mjaft i ngjashëm me ata që janë të brohoritur. Dhe vuajtja e përjetshme për të heshtur gjithnjë, për të mos thënë pikërisht për çka vërtet është e jotja dhe e vetmja reale, për atë që më legjitimisht kërkon një shprehje, dmth një shenjë, një mishërim dhe makar mbijetesën e fjalës.

(1927)

2 Likes

1 Like

Ia vlen te sakrifish kohen duke lexuar libra dhe filma artistike, duke degjuar muzike per qejf thote ky? A duhet te jete qejfi qe te na coje ne leximin e nje libri apo nje pyetje a shqetesim i yni qe kerkon pergjigje tek ai liber?

1 Like

Disa lexojnë, disa jetojnë. Disa kanë nevojë të lexojnë që të kuptojnë si të jetojnë. Ama kujdes çfarë lexon! Disa kavanoza mund të jenë toksikë.

1 Like

Disa jetojne vetem qe te gjejne gabime ortografike tek shkrimet e te tjereve.:smiley:

Ti i thu kujdes nje toksiku ruju nga kavanoza toksike, por per nje qe ben jete toksike eshte e natyrshme te kaperdije gjithe lezet toksina. Derri lluce dhe kalbsina do!

Me thuaj çfar lexon (me qef), te them kush je.

1 Like

1 Like

Cdo helm mund të jetë jetëshpëtues me kusht që sasia të jetë homeopatike dhe dinamizimi sipas nevojës.

Doktorri im kinez.

Sakte, komplet dakord me daktorrin tend kinez.
Po kush eshte daktorri qe percakton sasine homo :stuck_out_tongue: dhe dinamizmin sipas nevojes te helmit te leximit? Verdalle shoh vetem: vete daktorr homo lexues e vete pacient homo lexues!

Sasia e saktë, sjellja e saktë, shprehja e saktë… Saktësia është ajo që duhet të kërkojmë në çdo gjë.
Doktorri im japonez. :smiley:

Doktorri kinez te doli censor totalitar, i paguar nga Mao Ce Duni dhe Nexhi. Per te shpetu situaten solle doktorrin japonez, por po njesoj eshte. Kush e tregon çfar eshte e sakte, e çfar nuk eshte e sakte? Perandori Hirohito?

A ke doktorr sofist grek te lashte qe te tregon se “qendra e botes eshte aty ku e kom lidh gomorin un!”? Ky eshte doktorr demokrat qe puno gratis, pa pare, heroi i kohes tone.

intuita jote ta tregon. nëse s’je i sigurt, provoje prapë.

p.s. nganjëherë të duhet një “doktorr” që të të cysi përpara.

vertet, ti kur semuresh perdor intuiten tende per te gjet ilaçin, apo shkon tek doktorri yt kinez (qe e pagu Nexhi) qe te ben receten.

I sofisti erano maestri di virtù che si facevano pagare per i propri insegnamenti. Per questo motivo essi furono aspramente criticati dai loro contemporanei, soprattutto da Socrate, Platone e Aristotele, ed erano offensivamente chiamati «prostituti della cultura».

aktualisht shkoj ende te doktorri, që duke u bazuar mbi njohuritë e mbledhura nga të tjerët dhe intuitën e vet, më ndihmon të shërohem. qëllimi është të mos kem nevojë për doktorr.

E pra eshte njesoj, kur njeriu semuret fizikisht ka nevoje per doktorr, nuk e shkru receten vete. Ndersa per tu sheruar shpirterisht, perdor intuiten e vet, dmth thene figurativisht shkon ne farmaci dhe fillon te pertype si lopa kuti me ilaçe çfar t’i dale perpara.

vetë koncepti i farmacisë presupozon që ka një farmacist. mund ta pyesësh. jo gjithmonë gjen farmacistin që të nevojitet me të parën. ndaj i duhet besuar intuitës tënde për të gjetur të duhurin.

Mos i bej bisht muhabetit, nuk flitet per te pas intuite me gjet farmacistin e duhur ose doktorrin e duhur, gje qe ka vertet rendesi, po flasim qe pse kur semuremi fizikisht shkojme te marrim ilaçe ne farmaci me recete nga doktorri, ndersa kur semuremi shpirterisht veprojme si lopa dhe derri me koken tone si demokrate t’mdhej?

Ne kontestin e muhabetit tone famacisti eshte si bibliotekari, nuk hyn fare ne kete muhabet.

fol për vete o vlla, unë i kam rradhë mjekët shpirtërorë. :smiley:
p.s. farmacisti im nuk është shitës ilaçesh meqë ra llafi.