Borgjezët (1962) titullohet një prej këngëve me të dëgjuara të Jaques Brel, i cili është për vete një prej këngëtarëve francezë më të dëgjuar, në nivel kombëtar dhe ndërkombëtar. Në mos më i dëgjuari nga publiku i gjërë, me siguri është më i dëgjuari ndër të zanatit, sepse ka krijuar një shkollë që është imituar nga shumë këngëtarë të tjerë të famshëm në botë.
Kënga është ironike, shumë ironike si tekst, i cili pak a shumë është ky (i përmbledhur): tre shokë njëzetvjeçarë: Zhozho, Pier dhe unë (këndohet në vetë të parë), pijnë birrë në bar duke bërë llaf e muhabet. Zhozhosë i duket vetja sikur është Volter dora vetë, Pjerit i duket vetja Kasanova, ndërsa vetes së parë, si tepër i dashuruar me veten, i dukej vetja vetëm vetja dhe asgjë tjetër. Aty nga mezi i natës kaluan disa noterë që dilnin nga një hotel aty pranë, dhe treshja e rebelëve ju tregoi të pasmet duke kënduar strofën (që është refreni i këngës):
Borgjezët janë si derrat
Sa më tepër plaken, aq më tepër budallëpsen
Borgjezët janë si derrat
Sa më tepër plaken, aq më tepër … (koqëzohen)
Termi në kllapa nuk shqiptohet me qëllim, për tu nënkuptuar më qartë se të ishte thënë.
Kjo është pjesa e parë e këngës. Pjesa e dytë përshkruan të njëjtën situatë, por tashmë djelmoshat janë dyzetvjeçarë dhe ju kanë rënë bateritë. Volteri (Zhozho) vallzonte si dava prifti, Kazanova (Pjeri) as që merrte guximin të luante vëndit, ndërsa unë (vetja e parë), krenar i mbushur me vetvete, isha i bërë tapë me vetvete. Përsëritet pikë për pikë situata si në pjesën e parë: kalojnë noterët, nxirren në resme nga prapanicat 40-vjeçare, këndohet njësoj me agresivitet refreni pikant:
Borgjezët janë si derrat
Sa më tepër plaken, aq më tepër budallëpsen
Borgjezët janë si derrat
Sa më tepër plaken, aq më tepër … (koqëzohen)
Pjesa e tretë dhe përfundimtare, dhe më kuptimplotë, përshkruan përsëri të njëjtën situatë, por tani pozicionet janë përmbysur. Me kalimin e kohës ish-djelmoçat rebelë pa kuptuar janë shndërruar në noterë pensionistë që vrasin kohën - pikërisht në barin e hotelit të noterëve që dikur tallnin - duke biseduar shtruar sipas rolit të dikurshëm përkatësisht për Volterin, për Kazanovën dhe për vetë veten. Historia përsëritet pikë për pikë: në dalje të hotelit disa adoleshentë rebelë ju tregojnë të pasmet herojve tanë pensionistë duke kënduar të njëjtin refren. Dmth tani derrat borgjezë janë ata vetë, ish-rebelet tani dalë në pension. Ka edhe një ndryshim tjetër prej dy situatave të mëparshme: rrëfimi i vetës së parë, dikur i bërë me pasion mburravec në pozitën e xhelatit, tani është një kallzim formal në polici si ankim në pozitën e viktimës. Toni dhe muzika, sidomos refreni, ndjekin kuptimin dhe situatën duke u zvargur, formalizuar dhe banalizuar.
Një kryevepër e vërtetë - jo vetëm si kuptim - për kë njeh sado pak gjuhën, chanson poétique dhe kontestin historik frëng. Vetëm për xhestet Brel e meriton të quhet gjenial, pa le të tjerat.
Shumkuptimet e kësaj kënge poetike hapen si erashkë, më banali thënë telegrafisht është:
Revolucionarë në 20 vjeç, konservatorë në 40 vjeç, reaksionarë në 60 vjeç.
fund i pjesës parë