15 vetë shikojnë që kalon një grua, po i 16-ti çfarë bën? (Pjesa e dytë)

Foto mësipër e Robert Doisneau, quajtur Le Baiser De L’Hotel De Ville (1950), është akoma më e famshme se fotoja An American Girl in Italy (1951) e analizuar në pjesën e parë të shkrimit. Si pothuaj gjithnjë, tregues janë paratë, fama është në proporcion të drejtë me vlerën monetare; konkretisht Puthja është në vënd të parë si bestseller (posters), ndërsa Vajza amerikane është në vend të dytë.

Fotot në fjalë, shkrepur pothuajse në të njëjtën kohë (diferencë një vit), përshkruajnë ngjashëm gjëndjen e pasluftës në vëndet përkatëse, Itali dhe Francë (më saktë Paris, sepse Doisneau ka fotografuar deri në mani vetëm Parisin, dhe sepse në një farë kuptimi Parisi është Franca, mandje Parisi është më tepër se Franca nëqoftëse ngushtohet farë kuptimi më tepër). Këto foto përshkruajnë gjëndjen e rëndë mbas luftës shkatërrimtare botërore, njëkohësisht me dëshirën për të rimarrë veten, gjë e vënë re rëndom në pothuajse tërë analizat që i janë bërë këtyre dy fotove. Gjë më e pa vënë re është fakti që periudha e mbas Luftës II Botërore (ngjashëm me të mbas Luftës së Parë dhe mbas Luftës së Ftohtë), përmban në vete një potencial të fuqishëm krijues dhe shpresues, një premtim për lumturi të vërtetë, pikërisht sepse pason një vuajtje stërmadhe purifikuese për njerzimin mbarë. Konkretisht këto lloj fotografish gjeniale sot nuk shkrepen dot kurrë më, nuk është më koha, tani osht gallatë e modhe mër jau!

Puthja e Doisneau përshkruan një puthje çasti të papritur, por pasionante, midis një çift të rinjsh elegantë dhe të rafinuar, në ecje e sipër rrugëve të Parisit midis kalimtarëve indiferentë ose që vetëm hedhin një vështrim të shpejtë duke bërë tutje me çap të nxituar në hall të tyre. Përveç këtij xhesti dashurie intensive, gjithçka tjetër në foto duket e davaritur, kaotike dhe kalimtare; skena rreth dy protagonistëve lëviz si vorbull ankthi e çakërdisur, ndërkohë që ata, zhytur në puthje, shpërfillin gjithçka që ndodh përreth. Kjo shpërfillje, përforcuar teknikisht nga davaritja impresioniste e bulevardit dhe shkalafitja kubiste e figurave të kalimtarëve dhe objekteve pa shpirt tutje tëhu, detyron sytë të përqëndrohen në vetëm puthjen e tyre, në dashurinë e tyre, gjithçka tjetër shërben si kornizë. Të dashuruarit e kane gjetur fatin e tyre në një pozicion statik, ndërsa kalimtarët frenetikë vërsulen të xhindosur drejt një fati ekzistencial jasht kuadrit të fotos; dmth aty ku ndodhen dhe në atë çast kalimtarët nuk e gjejnë fatin e tyre, nëse e kanë një të tillë. Pra vetem esenca e dashurisë nuk lëviz dhe nuk ndryshon, ky është kyçi i suksesit të fotos; është e pamundur të shohësh foton dhe të mos identifikohesh me protagonistët, në çfare ata po bëjnë dhe çiltërsisht ndjejnë.

Gjithçka në kuadër të bën të mendosh se është një foto çasti (foto rubata, ital.), dhe në fakt për 40 vjet rresht është kujtuar se është e tillë. U desh një skandal gjyqsor që të dale në shesh që nuk është një pozim i rastit, por një vënie në skenë e kërkuar nga autori dhe e aktruar nga studentë të teatrit.

Në vitin 1992 autori i fotos Doisneau u hodh në gjyq nga çifti Lavergne me pretendimin që ishin ata dora vetë të dashuruarit rioshë në foto, dhe natyrshëm kërkonin të drejtën e imazhit, plus edhe një dëmshpërblim të majmë, meqë shkrepja ishte bërë pa lejen dhe pa dijen e tyre. Denis Lavergne solli si provë një pjesë të shkëputur nga ditari i saj ku përshkruhej një shëtitje e çiftit pretendent në atë kohë dhe më atë anë, të veshur njësoj si në foto.

Arritur puna këtu, Robert Doisneau u detyrua të shpjegonte të vërtetën e heshtur: nuk ishte një foto çasti e vjedhur, por vënie në skenë nga dy studentë të teatrit që janë protagonistët e vërtetë dhe krejt të përgjegjshëm për çfar bënin: djaloshi Jacques Carteaud e vashëza Françoise Bornet. Kjo e fundit u paraqit në gjykatë me një stampë nga të parat e fotos në fjalë të autografuar nga vetë autori, të cilën ai ja kishte dërguar pak ditë më pas shkrepjes dhe zhvillimit të negativit. Çështja u mbyll me kaq; çifti Lavergne humbi gjyqin, dhe për pasojë humbi para me shumicë, sepse ju ngarkuan shpenzimet e gjyqit që zgjati 5 vjet me rradhë. Ndërsa “vajza” aktore Françoise Bornet shiti stampën e autografuar - tashmë rritur vlera prej skandalit gjyqsor - me shumën 185.000 euro, të cilat i dhuroi për të financuar studentë që studjonin për aktorë filmi, një mënyrë kjo për të kujtuar rininë.

Sigurisht zbulimi i prapaskenës pasoi një deluzion për admiruesit e fotos si shkrepje çasti, të cilët u ndjenë të gënjyer prej autorit që kërcënoi humbjen e reputacionit. Në mbrojtje te autorit, dhe të proçesit dyfelor të krijimit në përgjithsi (siç u pa në pjesë e parë: njëkohësisht i rastit dhe parapërgatitur), është vetë mënyra e të bërit fotografi e Doisneau, i cili nuk ka për ambicje të fiksojë realen rastësore, kaotike, absude, siç rëndom kujtohet për artin e fotografimit, por të krijojë diçka më tepër se realja, e cila në fakt është ambicja e duhur e artit. Universi ose Krijimi është i papërfunduar, i papërsosur, i paplotsuar, pret njeriun ta plotsojë e ta përsosë.

Gjithë jetën time jam zbavitur duke fabrikuar teatrin tim të vogël. … . Unë nuk fotografoj jetën reale, por jetën ashtu si do të më pëlqente të ishte - Doisneau

Dy aktorët e fotos në fakt ishin të dashuruar e të fejuar, Doisneau i pa rastësisht të putheshin në një barkafe dhe u prek shumë nga xhesti i tyre shumë i ndjerë dhe i çiltër. Për këtë arsye ju kërkoi puthatarëve rioshë, me një shpërblim qesharak në para (500 fronga t’qelbta, rreth 13 euro), që të nesërmen t’i shërbenin si modele për të shkrepur foto në tre sheshe kryesorë të Parisit për revistën LIFE.

Nuk do të guxoja kurrë të fotografoja dy personë çfardo. Dy dashnorë që pllaquritin buzët në rrugë, rallë herë janë çift legjitim - Doisneau.

Ai (Doisneau) na tha që ishim magjepës dha na pyeti nëse mund të putheshim përsëri për një foto. Për ne gjë pa rëndësi, ishim mësuar të putheshim. E bënim vazhdimisht, ishte e lezeçme - Françoise Bornet.

Si përfundim, më shkurt e më bukur se vetë aktorja e Puthjes nuk mund të thuhet:

Vërtet është një foto e pozuar, por nuk është një puthje false - Françoise Bornet.

që në të vërtetë duhej thënë pak më ndryshe, si dallim foljor midis kalimtares dhe të përjetëshmes:

Vërtet ishte një foto e pozuar, por nuk është një e puthur false.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4 Likes

o Belul, e shikon se çben CIA apo jo?

Dmth asgje nuk eshte rastesi :grin:. Diku dikur ka nje regjisor qe ben mise-en-scène ose mizaskena siç do ta thoshte me mire dikush :joy:.

tiku, je bere si dollibashi… urdher ! …me ke gjetur. ! .:smiley:
-edhe une, sipas rregullave te sofres labe, duhet ti pergjigjem dollibashit ndryshe eshte ofendim i rende fare, kercet pushka ! (te dasma e Safa Ymerit ke me shume te dhena per rregullat e dollibashit)

ne 50-en ne Paris the ti kjo foto ? -shih cka ndodh 5 vjet me pare ne time square ne New York.:stuck_out_tongue:

1 Like

Belul, te kam gjetur!
(kjo eshte e UDB-se)

1 Like

Tiku kjo eshte nje foto shume e bukur dhe deri tani nuk ka dale kush ta pergenjeshtroje si te sajuar. Besoj se e di dhe historine e saj.

nuk e di un, pyet Belulin, ai i di keto pune e agjenturave qe fshihen ngambrapa çdo foto, ndodhie dhe fenomeni!

tiku, kape cik kete foton. e kam bere une vjet, ne nje ekspozite, si i derguar i spiunit te dyfishte te CIA, Kim Filbit…:smiley:
beje nje ‘‘analize’’ , jo te komplkuar… thjesht, cfare mendon se me terhoqi vemendjen mua te bej kete foto ?

2 Likes

me teper se çfar te terhoqi vemendjen te besh kete foto, mendoj se pse ti e botove kete foto ne kete teme ku akoma nuk ke bere nje koment si duhet dhe ne perputhje me temen, ashtu si bere ne temen tjeter.

Por duket qe arsyeja duhet te jete e thelle, dhe ngambrapa, perderisa te ka dhene zemren zhardina.

@Kthupi,

nese te kujtohet kemi diskutu bashke qe dallimi midis futbollit evropian relativisht fin, krahasuar me futbollin amerikan brutal, eshte shume tregues per dallimin midis kultures dhe mendesise amerikane dhe asaj evropiane.

Tani hidhi nje sy fotove te botuara ne kete teme per te pare te njejten gje nga krahasimi i dy fotove qe besoj se do t’i biesh ne te kollaj se per cilat behet fjale si ilustrim i idese.

gjembi, nuk eshte vetem eros, eshte edhe felja tjeter thanatos:

1 Like

Tori, qysh ne kohen e Klimt paska patur fuksa 5 lekesh apo veterane qe pergjonin tek Gjiri i famshem.

-nuk kisha cfare te komentoja ndonje gje te vecante ne kete teme tiku, sepse ti i ke thene vet te gjitha. -megjithate, une komentova. fotoja qe vura, e time square ne New York , ka lidhje me temen mendoj…

ne fakt te komentuarit ne kete menyre, dmth me foto, karikatura apo ikona, eshte specialitet i jot , tiku, keshtuqe duhej te ishte e kuptueshme per ty. ashtu sikurse edhe deduktimet ; ngapara, ngambrapa apo terthorazi duke mbleksur edhe sherbime te huaja inteligjente, jane specialiteti jot. se kuptoj pse patjeter e projekton te tjeret ?!.:smiley:

1 Like

Pa tjeter qe eshte specialiteti im si fuks 5-leksh, dhe per kete do te shkruaj nje teme, per te cilen edhe per kete te falenderoj sepse je ti qe e ke stimuluar me dyshime te sigurta teori komploti per ngambrapaskene te fotos ne temen tjeter.

Un prisja qe te thoshe ndonje gje ne lidhje me menyren e te berit fotografi, qe mund te behet fotografi e modhe edhe me ngambrapaskene te ngambrapa pergatitur (bile keshtu eshte me prane misjonit te artit, shiko frazen me bold ne shkrim), siç mund te behet edhe demokraci e modhe me ngambrapaskene te ngambrapapergatitur nga fuksa si ngambrapa vitit 89-te. Mirpo ti nuk je dakord, e mire qe nuk je dakord, por nuk thua as dy fjale ne lidhje me kete (pale falenderime per ardhjen e demokracise ngambrapa), megjithse disa here te thashe ne temen tjeter te beje durim se do te mundohesha te shpjegoja gjithçka ne temen e dyte. Apo ke ndryshuar mendim?

Fotoja amerikane qe ke sjelle ti mund te kete lidhje me temen nese ti e komenton, sepse une mund ta interpretoj gabim. Ka rendesi edhe motivacioni perse e ke sjelle, gjithashtu un mund ta kem kap gabim. Prandaj je i lutur te thuash dy fjale po deshe. Si gjithnje asnje detyrim.

Per foton e dyte tende nuk kuptoj pse e ke sjelle, piktura me duket e neveriteshme. Ndoshta e ke sjelle per faktin qe kemisha e spektatores se ulur ka emocion koloristik te ngjashem me te piktures? Dmth qe ajo eshte duke pa kemishen e vet? Osht duke pa turinin e vet?

gjembi,

fuksat kane qene gjithnje e do jene gjithnje sa do te kete shtet, mos te lente zoti pa fuksa. Mendo ti vete, çfar do ishte Peshku pa kapon?

Thote tori me nje lehtesi simpliste. BeluliXVI, vepra e kujt eshte?

nuk desha me thene nje gje kaq sempliste, megjithate nuk ka nevoje ta thote Beluli, tani qe e semplifikove ti, e mora vesh e kujt semplisti do jete.

1 Like

vepra eshte e Grayson Perry . nje multiartist angles, pak karakter i cuditshem, por keshtu jane keta artistet e medhenj.:smiley: -Perry eshte erudit, anetar i akademise mbreterore dhe ne vitet 2000 konsiderohej si nje nga artistet me influence te forte ne kulturen britanike.

1 Like