Sublimierung (Pjesë e tretë)

Siç u tha në pjesën e mëparshme opera Tristani e Isolda e Wagnerit është shëmbulli më i mirë i Praktikës së Sublimacionit në art, ushtruar në mënyrë të ndërgjegjshme dhe të qëllimshme nga autori që përjetoi në mënyrë paralele - në jetë dhe në fiksion krijues artistik duke u identifikuar me protagonistët e veprës tij -, dorëheqjen e vullnetshme nga dashuria mishtore e kësaj bote. Por në këtë rast sakrifica nuk bëhet si në rastin analog të Komedisë Hyjnore: për hir të dashurisë shpirtërore që vazhdon si seri e dytë filmi në botën e përtejme. Parajsa danteske dhe Nirvana wagneriane (me saktë shopenauriane) nuk janë e njëjta gjë; në fakt janë e njëjta gjë në vleftë absolute, por me shenja të kundërta. Nëse sipas vizionit dantesk ekziston një jetë tjetër me Beatriçen përtej kësaj jete pa Beatriçen, dashuria platonike midis Tristanit dhe Isoldës synon shkrirjen në një qënie unike androgjine përtej kësaj bote (ndryshe bashkimi mishtor do t’i risillte në këtë botë) që nuk jeton një jetë tjetër në atë botë, por “jeton” vetë Vdekjen në kuptimin e Hiçit sipas konceptit shopenaurian të Nirvanës (Nirvana budiste është gjë tjetër).

Bëhet fjalë për dora vetë “eros dhe thanatos” të Frojdit, pra vetë Frojdi me tërë idetë e tij novatore paralajmërohen nga një opera muzike klasike krejtësisht e mbruajtur nga dëshira seksuale, nga çdo pikpamje, jo vetëm si ideologji, kuptim dhe skenar, por edhe si teknikë muzikore. Në Preludin e operës Tristani e Isolda ndodhen të koncentruara në gjëndje të kulluar të gjithë elementët dhe motivet që karakterizojnë partiturën e tërë operës, ndërkohë që tre batutat e para të Preludit - i stërfamshmi Akordi i Tristanit (Tristanakkord) - përmbledhin si esencë tërë elementët dhe motivet në fjalë në një leitmotiv të vetëm (alias Akordi i Tristanit), i cili, siç do shihet më tej, përfaqson tërë esencën e veprës së Wagnerit, dhe shumë më tepër se kaq.

Për Akordin e Tristanit janë harxhuar lumej boje në gjithfarlloj interpretimesh, por një gjë është e sigurtë për të cilën të gjithë janë të një mëndje, që një palo akord vë në diskutim tërë muzikën tradicionale të trashëguar prej Klasiçizmit, duke i hapur udhën muzikës moderne: muzikës atonale (dodekafonia), rokenrollëqeve pop të temës Tralala-ja që po dëgjon, brënda në thes edhe xhazi. Fatkeqsisht nuk janë të gjithë të një mëndje që Akordi i Tristanit përfaqson pallimin e munguar të Tristanit (dhe të Wagnerit), siç duket ngaqë kanë mendim më të lartë për muzikën se për pallimin:

Në këtë video Quirino Principe thotë pak a shumë (dhe lidhur me këtë shkrim) se ekzistojnë 88 shpjegime nga studjozë të harmonisë për domethënien e Akordit të Tristanit. Sipas tij akordi në fjalë përfaqson erosin, është simboli muzikor i erosit. Prej këtij çasti historik rregullat tradicionale të harmonisë muzikore dhunohen vazhdimisht. Tristani e Isolda, pra Akordi i Tristanit, ndan në dysh krijimin njerzor, nësoj si ndan Testamenti i Vjetër prej Testamentit të Ri.

Ky akord, i njohur si akord i Tristanit, është fjalëkalimi, kodi shifrues i tërë muzikës moderne. … Nëse duam të përshtatim biografinë e Wagnerit katërcipërisht me punën e tij artitistike, mund të thuhet se çfarë ai nuk mundi të realizonte në jetën reale me Mathilde Wesendonck, është kristalizuar në akordin e Tristanit, …

Tërë llafet e Frojdit për Sublimacionin janë të koncentruara si esencë e sublimuar në këtë frazë thënë prej Wagnerit:

Dashuria në realitetin e saj të plotë është e mundur vetëm në kontekstin e seksit: vetëm si burrë dhe grua vdekatarët mund të dashurohen me të vërtetë, ndërsa çdo dashuri tjetër është shmangie e prejardhur prej saj, e që asaj i referohet, duke u përpjekur ta imitojë artificialisht.

6 Likes

xixe, hudhi i sy ketij librit qe e ka shkru nje fashist trima, por qe mund ta lexojne tamom vetem komunist trima (titullin e ka ne stilin e titujve te disa shkrimeve te tuja) :

laj thaj,vetem xixa t’ka ngel. per t’ardh keq se ke pru dicka me vlere. edhe zhardina te la. hudh une pes rreshta per edvin kristaqin dhe plasin xhinja t’u u kacafyt. meqe rallafi,edvin kristaqi adhuron stravinskin - osh gjo ky?

Gabim, or’ Mustakuqi Pjeter,

Jo bre burr’ i dheut, nuk i ka met’ veç Xixa atij Zotnije…

Zaten, ai s’ka hiç nevojë pas për xixa as edhe për të tjerë myteberë për t’u shprehur, për të shkruar apo për t’u pëlqyer… Ai di ta heqë këngën vetë. Xixa është thjesht për iso - polifoni hesapi! Dhe s’është faji i tij aspak.
Pa më thua ti vetë, përveç Rilindjes Ramjane a po të intereson ndonjë gjë tjetër këtu? A po shkruan ndonjë rresht që del jashtë kornizës së komenteve të politikës?
Hidhu pra në mejdan, o Mustaku Kuq me diçka tënden - kulturë, letërsi, shkencë, filozofi (veç jo politikë). Dhe pastaj flasim - a do kesh nevojë për Inkuizitorin si lexues, komentues apo kritik?

Xixa mos lsho xixa. Kur dikush propozon nje teme ketu,nuk e shkrun per vete,po hedh per diskutim qe te tjeret te komentojne per ate ofron n’mexhelis te blogut. Nga kjo pikpamje,nuk asht e vertet qe Tiku s’ka nevoje per Xixen,Tiku ka nevoje per Xixen dhe si Xixa dhe jo per mu,edhe per mu, po mujta me e fitu venin n’sofer t’burrave ku bahet muhabeti. Se veni zihet me kaptine,jo me bythe,thomi ne knej.Ti ske pse me fton mu ne “duel” t’u me sfidu me hedh gjona t’sofistikime. Deri m100 fjale di une,e ka than Tiku. Une thashe qe po te ishin komentusit e nje kohe,tema do behej mjaft zbavitese edhe per ne qe nuk komentojme po lexojme. Tani i ke ngel vetm ti,aq sa keni marre pamje te nje dueti.:grinning:

Po të jap të drejtë or Pjetër (edhe pse s’ma ka kanda).

S’është çështje faji që ke zgjedh rrugën e 100 fjalëve. Është çështje koncepti dhe për koncepte faji është gjithmonë jetim… me babë PPU dhe me nonë të panjoftur.

Pikërisht, të paktën për mua, PPU nuk duhet të jetë një vend ku bohen bllogje - merr një cope shkrimi nga nji vend dhe hudhe n’mes të sofrës, me e pi me raki dhe me hurdha t’njoma.
Por nji vend ku mund me çu dhe me lexu gjojna t’sakta - me tru, me byth dhe me loqe… Hajt mo!

C’na ka met osht me i çu nji tuf me lule m’vorr të PPU-sit t’vdekm

Ne keto tema ka konsumues, lexues. Ne rastin e mire, falenderues.
Prurja eshte nje kontribut i intelektualit per rrethin shoqeror.

Sa me shume komente, aq me banal niveli i temes. :slight_smile:

Problemi eshte Pjeter se as ne temat e tjera nuk po komentoni. Ja i ke dy tema taze te reja pa komente. Dhe me keqja eshte se komentoni vetem per tu talle me vetem nje fraze; keni gjet tre-kater budallej katuni dhe ju duket vetja te zgjuar duke diskutu me ta e duke perserit te njejtat gjera me 10 ide e me 100 fjale. Eshte sakte i njejti gabim i peshkut vjeter, megjithse komentuesit ishin intelektuale te shquar me goxha vokabolar ne sqetull.

Ndersa problemi jot eshte keqdashja, pavarsisht se çfare thua jane te verteta (me sakte gjysem te verteta, do ta sqaroj me poshte), midis rreshtave lexohet qe ti kerkon te mos shkruaj me, duke e paraqit situaten si absurde, gje per te cilen jam koshient edhe vete, madje me teper se ty, meqe autor. Njekohesish per mu nuk ka rendesi shume nese bashkebiseduesi eshte intelektual i shquar ose injorant me 100 fjale, kete jane gjera te dore se dyte, ose me sakte te dores katermbedhjete. Jane te tjera gjera me fondamentale qe i japin vlere personit. Se i bi mos me bo muhabet me gjyshin ose gjyshen, ose kryeplakun e urte te katunit qe pajton gjakrat.

Kete muhabet e kemi bere edhe here tjeter, dhe e perseris: vertet nje autor ka nevoje per publik (ndonjehere me i nevojshem dhe me ispirues dhe krijues se autori), por eshte po aq e vertete edhe e kunderta, qe nje veper mund te shkruhet edhe pa publik, madje shkruhet se nuk ka publik, ne kushte vetmie (ekziston nje letersi e tere e tille, perfshire edhe letersine e burgut). Pra si gjithnje gjendje dyfelore, siç e ka thene edhe Napoleoni kur mbeti pa publik: nuk ka gjendje komplet te mire ose komplet te keqe. Pra edhe nga gjendja me e keqe mund te perfitohet, kemi ra ne balte, te shohim se çfar mund te behet edhe ne balte. Dhe une e kam kete urtesi, ne rastin ne fjale shkruaj edhe sikur te mos te kete asnje spektator (gje qe eshte e pamundur, nje spektator eshte gjithnje, ekziston Spektatori, pavarsisht se çfar mendon Partia Socialiste Skandinave) per vete vleren e shkronjes ne vetvete, e cila ka origjine hyjnore. Pergjate proçesit te shkrimit idete fiksohen, qartesohen dhe fortifikohen, dhe ç’eshte me e rendesishmja, nje ide pjell tjetren si pagese per mundimin. Qyl nuk ka asgje.

(jo keq, si tu u talle u bone 7 komente)

Shiko Tiku,une asihere s’kam pas keqdashje me ty dhe jo vetem,e kunderta eshte e vertete. Une e kam per zakon qe shkruj nje impuls te momentit,ashtu sic ma jep ti me komentin tat,ta zeme kur te pergjigjem ty. Ti me te drejte me je drejtu;“s’e marr vesh ca ke?”,po mu ashtu me je duk ne at moment. Ajo qe thu per audiencen-qe ne rastin ne fjale asht kjo e peshkut-ka tjeter specifike muhabeti yne. Ti i drejtohesh nje komuniteti te njohur per ty,jo nje audience ne eter,dhe e din fare mire feedback-un,pra nese une te jap me kuptu ate “pse shkrun,kur ti ankohesh gjithe diten e dites per njerzit qe komunikon me ta”,ta them per shkak te ankesave te tuaja per nivelin e bashkbiseduesve te tu. Ti fare mire,ashtu si te tjere,ban zgjedhjen tane dhe ik prej knej. Nese vendos me nejt,rras bythen e mos bzaj.
Ps
Atij siper komentit tan, nuk ju pergjigja mos me shtu i koment ne temen tane, pa lidhje ne temen tane.

Jo un do rri, dhe aq kohe sa do rri do ankohem per nivelin e muhabetit, dhe ankesa nuk do jete kryesisht si mendon ti per nivelin intelektual, por per nivelin shpirteror qe pjell komente si ky i haale me siper.

Per ta sqaru idene duke zgjeruar kontestin, sugjerimi jot per te mos u ankuar per haalet e kesaj bote, eshte sikur ti thuash nje revolucjonari socjalist skandinav: ose vrit veten, ose nese vendos me jetu, rras bythen e mos bezaj.

Nejse,zgjedhja te takon ty. Ne pergjithsi njerzit i zgjedhin bashkbisedusit,nuk rrine e bertasin per bashbiseduse te pasuportushem.

Edhe kete ta kam thene, e perseris: ketu nuk ka bashkebisedim dhe dialog, ka vetem bertitje sharese mallkuese si ne çmendine, ne rastin me te mire ka monologje te vagines dhe te penisit, e rralle here ndonje gje te hajrit “sesi ka dale”.

Pavarsisht nga komentet qe degjeneruan ne fyerje ketu, shkrimi i te Modhit ishte filozofik, disa gjojna (me thon te drejten) nuk i kuptova, ndoshta ngaqe nuk eshte fusha ime; Une e falenderoj te Modhin per analizen qe na solli, sikunder dhe e kritikoj (ndihmoj) per gricjet dhe fyerjet qe bo ktu kotsekoti, gje qe e ul si pjesmarres/komentator.

Nuk kam nevoje per kete lloj ndihme Pjer. Ndihma e pare qe mund te jipje ishte te komentoje diçka lidhur me temen, qofte duke pyetur se çfar nuk ke kuptuar, un ketu jam per te dhene pergjigje pronto.

Çer ndihme do me dhene ti kur nuk kupton se ç’ndodh, nuk e shef qe nuk ka asnje koment lidhur me temen? Te vetmet komente frojdiste te sublimuara jane te mijat qe trajtojne kuptimin psikoanalitik te kallomit te perdorur nga fuksa 5-lekesh qe lexojne Wikipendian.

Çer ndihme do me dhene kur nuk shef se nuk ka asnje lloj degradimi diskutimi, sepse nuk ka asnje lloj diskutimi, ka vetem nje handikapat-maskara qe sulmon pa asnje shkak, dhe un vetem i jam pergjigjur sipas kokes kapelen. Aq me teper qe eshte tema ime. Dhe keto lloj sulmesh pa asnje shkak, biles edhe pa asnje pretekst behen ne vazhdim, aq sa duket i njejti person qe ndrron nikun per te sulmuat kot me kot si meteorit qe bie nga qielli.

Nuk eshte hera e pare qe ndodh kjo gje, shoqeruar me keshilla ne rolin e priftit siç po ben ti, tani ekziston esperience lidhur me reagimin e peshqeve ne kesi rastesh. Çdonjeri shef interesin e vet, mjafton qe nuk eshte i sulmuari, ne temen tjeter e gjen duke bere ha ha me maskarain. Neqoftese nje person hyn ne blog per te sulmuar dike pa arsye, potencialisht ka sulmuar çdo antar, kshu normalisht duhet te kete nje mobilizim per te treguar vendin kriminelit, e jo duke fol ne pergjithsi ne rolin e priftit dhe duke bere ha ha me maskarain diten tjeter.

Meqe nuk jeni ne gjendje ta beni kete, atehere mbyllni gojen se nuk kam nevoje te me tregoni se po gaboj, e di edhe vete qe po gaboj dhe sa gaboj, por nuk kam menyre tjeter, nuk me keni lene asnje mundesi tjeter per sjellje tjeter.

Sic edhe t’paskan sqaru,s’kam pas pune me ty. Ti dukesh qe nuk je i ri, po ke nrru lekure. Dersa te marrish forme me lekuren e re,per mu je nje hic nick. Nuk te konsideroj.

E pashë Inkuizitor dhe të falemnderoj shumë.

E njihja Evolën pasi kisha lexuar diçka nga ai, sikundër dhe e kam parasysh filozofinë e tij individualiste-niçeane apo pikpamjet e tij social-fashiste.
Por me shtysën e shënimit tënd, telengarkova 4 - 5 libra të tij, anglisht dhe italisht, mes të cilëve “Metafizika e Seksit” dhe “Metafizika e Luftës”. Të shpresoj se do të gjej kohën për t’i lexuar…

Veçse, të kuptohemi, jo vetëm nuk ndaj pikpamjet e tij por edhe në lidhje me vetë metafizikën, gjendem në një tjetër llogore:
Me metafizikë Evola nënkupton diçka përtej “fizikës” - teknicizmit, modernizmit, - pra sipas tij ajo lidhet thjesht me atë çka është e brendshme e natyrës njerëzore - si p.sh: tradita.

Për mua, metafizika është diçka përtej “fizikës” - Ligjit, të thënës një herë e përgjithmonë - pra pas meje, ajo lidhet me atë çka është e brendshme e mendimit - dyzimi, kërkimi i logjikës kontradiktore që zhvillon arsyetimin.
Sidoqoftë, të lexosh Evolën mbetet një kënaqësi intelektuale, thjesht edhe duke kërkuar atë çka të dallon dhe ndan nga ai.

P.S: shumë shpejt, në një kohë të dytë, do t’i kthehem shkrimit (shkrimeve) tënd Subliminarist.

shiko se te kam dhene dopjoshtyse perderisa permend dy tituj felore frojdiste eros dhe thanatos. U bone edhe ti frojdist trima!, e hongre telin e nryshk ene ti!

Bukur, mesova dhe per akordin e Tristanit. Shume interesant, sesi na erdhi rock n’ rolli nga mospallimi. E frikshme, sikur te kishin patur pak me shume guxim, do kishim mbetur shurdhe. Une punoj ne radio, imagjino.

Nuk e kuptoj se çfar do te thuash me frazen ne korsiv?

I njejti fenomen erotikmuzik haset tek Bolero te Ravelit, por me ndryshim nga Tristani: neqoftese ne finale te Boleros orkestrohet orgazma (siç natyrshem ndodh ne finale te aktit sesual), siç tanime u tha, orgazma TristanAkord eshte konstante e tere operes Tristani dhe ajo qetra: